Lohengrin in Essen
Tatjana Gürbaca zet haar triomftocht met Wagnerproducties verder. Na Parsifal en de recente Der fliegende Holländer in de Vlaamse Opera, ensceneert ze een zeer geslaagde Lohengrin in Essen. De Essense chef-dirigent Tomás Netopil stond in de orkestbak.
foto's © Forster
Deze Lohengrin is verwant met Gürbaca's productie van Parsifal. Ook hier krijgen we een geënsceneerde ouverture met huiselijke tafereeltjes van Ortrud, Telramund en de jonge Elsa en Gottfried. Ook hier krijgen we een ingesloten ruimte - decor van Marc Weeger - bestaande uit een steile trap, gevangen tussen twee muren die een soort trechter vormen. Het grootste deel van de voorstelling wordt maar een derde van het podium gebruikt, pas op het einde van de voorstelling draait de wereld letterlijk om nadat Elsa de naam van de zwaanridder vraagt.
De gevaren van een trapdecor zijn bekend, maar Gürbaca gaat er goed mee om. Het gevaar bestaat namelijk dat een gigantisch koor er wat statisch en bijeengepakt bijstaat. Het eerste opvallende beeld is dan ook de aankomst van Lohengrin. Hijzelf staat beneden aan de trap, terwijl de Gottfried-zwaan (een kind in onderbroek, hemd en witgeverfd haar) over het koor naar beneden wandelt. Hij is - net zoals Lohengrin - de verlosser, een soort messiasfiguur die een gelukzalige glimlach achterlaat op de gezichten van de mensen die hem aanraken.
Die neerwaartse beweging geeft dynamiek aan het koor. Dezelfde "truuk" gebruikt ze ook in het tweede bedrijf. Elsa heeft net haar diepste zieleroerselen "Euch Lüften, die mein Klagen so traurig oft erfüllt" toevertrouwd aan haar dagboek. Ortrud neemt het dagboek af, scheurt er een paar bladzijden uit (die later door Telramund opgepikt worden) en het dagboek ondergaat eenzelfde reis doorheen het koor. Een opwaartse beweging krijgen we met de bruidssluier van Elsa op het einde van het tweede bedrijf.
De rol van Gottfried is centraal in deze productie. Hij is altijd in de buurt van Lohengrin, zelfs tijdens de huwelijksnacht, en neemt deel aan de actie. Het meest opvallend is dat in de strijd met Telramund. Het lijkt een pistoolduel te worden, waarbij je je afvraagt hoe dat in godsnaam goed gaat aflopen voor Lohengrin. Maar dan heft Gottfried een hand op en Telramund kan het pistool niet meer op Lohengrin richten en draait hij al een windroos in alle richtingen. Aanvankelijk lijkt het een gemakkelijkheidsoplossing, maar het geeft wel extra gewicht aan Telramunds latere beschuldiging dat Lohengrin enkel door magie kon winnen.
Er zitten ook wel een paar mindere momenten in de voorstelling... en dan vooral de Ortrud-Telramund-scène van het tweede bedrijf met stereotiep gekruip over de grond of zangers die tegen de muur staan te zingen.
De Zweedse tenor Daniel Johansson maakt met deze productie zijn Lohengrin-debuut. Hij zingt hoofdzakelijk een lyrische Lohengrin (hij was eerder al een uitstekende Hoffmann in Bregenz), voorlopig nog zonder heldentenorale kracht maar wel met mooi timbre en moeiteloze hoogte. Hij lijkt onvermoeibaar tot op het einde van het derde bedrijf, al blijft zijn vertolking van "In fernem Land" vrij eendimensionaal.
Jessica Muirhead maakte ook haar roldebuut als Elsa. Dat ze over de mogelijkheden beschikt om iets dramatischere rollen aan te kunnen, was al te horen toen ze de Faust-Marguerite zong in Essen. Ze begint heel mooi aan de rol met Elsa's droom "Einsam in trüben Tagen" met warme middenstem en een goed laag register. Maar daar staat tegenover dat de hoge noten aan glans hebben moeten inboeten. Vooral als ze forte zingt, krijgen ze teveel schetterkwaliteit.
Katrin Kapplusch was eerder een overweldigende Amelia in Essen. Ook haar Ortrud heeft de nodige slagkracht en dramatische inkleuring. Heiko Trinsinger is al jaren een vaste zanger in Essen. Hij zingt Telramund met een massieve bronzen klank en voegt daarmee een nieuwe geslaagde rol toe aan zijn lijst. Minder overtuigend was Almas Svilpa. Hij is geen echte bas en mist daardoor wat vocale autoriteit als Heinrich. Martijn Cornet was een degelijke Heerrufer en is op zijn best als hij forte kan zingen.
Of, zoals Michelin het zou zeggen: "vaut le voyage".
Publicatie: zaterdag 31 december 2016 om 09:44
Rubriek: Opera