La fida ninfa in het PSK

Het is altijd een risico om naar een voorstelling van een relatief onbekende barokopera te gaan. In het geval van Vivaldi's La fida ninfa hadden ze, wat mij betreft, gerust nog wat stof mogen laten liggen op de partituur.

Het probleem is niet de individuele aria's, die elk op zich wel interessant zijn. Maar het eerste anderhalf bedrijf wordt er heel wat getreurd en gesmacht... en veel verschil is er niet tussen Vivaldi's toonzetting van treuren en smachten. Om het allemaal niet nog langer te maken, hadden ze ook nog eens stevig de schaar gezet in de recitatieven, waardoor het verhaal totaal onbegrijpelijk werd. Na anderhalf uur had ik nog altijd geen duidelijk idee waar de opera eigenlijk over ging. Daarenboven, vond bozar het ook niet nodig om een synopsis in het programmaboekje af te drukken. Het zou kunnen dat het na de pauze boeiender werd, maar daar heb ik niet op gewacht...

Afgezien van die dodelijke eentonigheid, was het muzikaal anders wel in orde. Het Ensemble Matheus onder leiding van Jean-Christophe Spinosi speelde met veel kleurnuances en extreme dynamiekwisselingen, maar slaagde er toch ook niet echt in om een samenhangende spanning op te bouwen.

Bij de zangers vielen vooral de mannen op. Lorenzo Regazzo had als Oralto nog de meest boeiende aria's te zingen, zoals een schitterende "Ami la donna imbelle". De Rossini-tenor José Manuel Zapata zong Narete met een succesvolle uitvoering van de aria "De ti piega". Philippe Jaroussky bleek de publiekslieveling. Als Osmino produceerde hij een paar mooie noten in "Ah! Che non posso". De vrouwen konden me iets minder overtuigen. Anna-Maria Panzarella was goed als Licori (de vermoedelijke "ninfa" van de titel), zonder uitzonderlijk of memorabel te zijn. Barbara di Castri zong een omfloerste Elpina. Veronica Cangemi (Morasto) eindigde de eerste helft van de avond spectaculair met "Destin avaro", ondanks wat weke coloraturen.

Publicatie: maandag 21 april 2008 om 07:31
Rubriek: Opera

Reacties

nick (zaterdag 3 mei 2008 om 18:23)

Neen, dat is dus net WEL wat ik bedoel. Zoals zo vaak (zie ook bv heel wat operas van Gluck) bevat de theatertekkst een pak meer dan wat Vivaldi zelf componeerde. Bozar heeft de volledige tekst gedrukkt, niet de gecomponeerde tekst.
Zie ook bv het verschil tussen Orlando Furioso uit 1714 en de versie uit 1724. Voor bas componeert hij de volledige tekst, voor Girò nauwelijks nog de helft van de recitatieven, en tovert hij tevens een aantal recits om tot arioso. De tekst in het boekje is wat het volledige libretto bevat, wat uitgevoerd werd is alles wat Vivaldi neergeschreven heeft en wat er bewaard is. Komen dus niet 1 op 1 overeen.
En als je iets kent van de latere werken van Vivaldi, dan weet je ook dat hij verantwoordelijk is voor het beginnen doorcomponeren van teksten. Dat er nauwelijks recits zijn is geen klinkklare onzin, maar realiteit.

Een samenvatting van het verhaal? Twee families wonen op Scyros. Eentje met twee zonen, eentje met twee dochters. De zonen worden één voor één ontvoerd door piraten. Spijtig, want de oudste was verloofd met de oudste dochter van het andere gezin. Die dochter zweert eeuwige trouw, en groeit op tot sexbom. Piraten stoppen nog eens op Scyros, zien goedgevormd boerenmokkel en gaan overstag. Stelen ganse familie (pa en twee dochters) met snode door hormonen gedreven plannen
. De ontvoerde oudste zoon herkent zijn eerste lief. Die denkt echter dat de andere zoon haar ex is, en de oudste denkt in wanhoop dat ze ontrouw is. Na veel blablabla lappen ze de piraten erbij, ze ontsnappen, iedereen trouwt met de juiste, Juno en Eolus komen nog wat show verkopen, end of story. Stelt dus niks voor als verhaal. Maar als je iets dieper gaat graven in vroege barokopera zal je de namen Morasto, Licori en Osmino wel vaker tegenkomen. Ook bv in losse aria's (arie ritrovate of foa 28 om.)

Dat het om een vergeten werk gaat is ook niet geheel juist. La Fida Ninfa is zelfs ondertussen zowat de meest uitgevoerde van alle operas van Vivaldi. In 2004 zag ik hem in Parijs, is ook in Brest, Lille, Venetië en nog wat locaties uitgevoerd in de afgelopen 5 jaar. Een aantal aria's zijn al decennialang gekend als tandenbrekers (cor ritroso, destin avaro, alma opressa ...). Vooral ook belangrijk om de overvloed aan ensembles. Handel heeft van deze opera stevig gerat voor zijn latere meesterwerken (Alcina is qua structuur zwaar schatplichtig).

Margo (zondag 27 april 2008 om 23:02)

Nick, ik heb de indruk dat je niet op het concert was... of op zijn minst niet het programmaboekje gekocht hebt.

In het programmaboekje van bozar stond het libretto afgedrukt. Ik ga er van uit dat dit ongeveer het libretto was dat overeenkomt met Vivaldi's opera. Uit dit afgedrukt libretto hebben ze een groot deel van de recitatieven niet uitgevoerd. Dat heeft niets met onkunde te maken, dat is een feit. Ze hebben dus wel degelijk recitatieven geknipt. Je bewering dat er nooit recitatieven geweest zijn, is uiteraard onzin.

Het klopt ongetwijfeld dat velen, waaronder ook ik, niet alle verhalenbundels die in Vivaldi's tijd in omloop waren, kennen. Maar het minste dat bozar had mogen doen, is voor al die onkundigen een summiere samenvatting van het verhaal voorzien.

nick (zondag 27 april 2008 om 19:02)

Beste Margo,

We kunnen natuurlijk niet alles kennen of weten, maar ter info. La fida ninfa is een zeer laat werk van Vivaldi. In die typisch late stijl (veelvuldig en zorgvuldig gekopieerd door Haendel en zelfs Bach) was hij pionier in het wegsnijden van recitatieven. Ze werden dus niet geknipt in deze uitvoering. Ze zijn er nooit geweest. Natuurlijk bevat het libretto hopen tekst meer dan dit, het libretto was ook zeer oud toen Vivaldi het onder handen nam. Hij heeft alleen de essentie op muziek gezet.
Waarom? Omdat in die tijd iedereen dit verhaal wel kende. Het is eindeloos opnieuw op muziek gezet, en het verhaal zelf duikt vaak op in verhalenbundels. De recitatieven waren toendertijds terecht overbodig, en lieten Vivaldi toe recht naar de kern van de zaak te gaan. Zoals zo vaak in zijn late partituren vermijdt hij plot om puur emotie te voorzien.
Je moet maar denken dat over 250 jaar niemand nog begrijpt waar Nixon in China over gaat.
Zoals zo vaak oordeel jij zonder eigenlijk te weten waar je het over hebt. Meestal amuseert me dat, maar als de kritiek echt gewoon idioot is door totale onkunde, mag er al eens een andere stem weerklinken. Het is deze dagen niet meer hip, maar kennis van zaken kan soms toch nog eens van pas komen.