Don Giovanni in Gent

Achim Freyer vond zijn productie van Don Giovanni, die momenteel door de Vlaamse Opera opgevoerd wordt, een van zijn beste regies. Ik ken uiteraard niet alles wat hij ooit gedaan heeft. Maar na de voorstelling in Gent gezien te hebben, ben ik wel geneigd om hem te geloven.

Voor zijn regie inspireerde hij zich op de commedia dell'arte. De zangers zijn gemaskerd en bewegen zich over een eenvoudig ellipsvormig podium, dat voorzien is van een geïmproviseerd gordijn. Veel rekwisieten of andere decorstukken zijn er niet, waardoor het zwaartepunt bij de personenregie ligt. In dat opzicht, riep deze enscenering herinneringen op aan de Cosi fan tutte in Luik, alhoewel de stijl toch anders is.

Een andere regisseur waaraan ik moest denken was Bob Wilson. Achim Freyer laat de zangers ook vaak stilstaande poses aannemen of theatrale armbewegingen maken. Zo bevriest hij vaak een expressie door een zanger op het einde van een frase zijn mond niet te laten sluiten, maar gewoon die gelaatsuitdrukking van die laatste noot vast te houden. Initieel komen die gestileerde standaardbewegingen als repetitief over. Maar ze hebben wel degelijk zin en hangen nauw samen met de tekst die op dat moment gezongen wordt. Het duet "Là ci darem la mano" is zo'n voorbeeld van hoe het naar elkaar toe of juist van elkaar weg bewegen volgt uit de tekst van het duet.

Grappig is ook de scène van Donna Anna en Don Ottavio, waarin hij zweert dat hij wraak zal nemen. Bij "lo giuro" steekt hij zijn rechterarm omhoog met twee gestrekte vingers. Maar als hij die arm laat zakken, duwt Donna Anna die telkens terug omhoog. Die beweging zal zich nog verschillende keren herhalen telkens Don Ottavio zich moed inspreekt om zijn belofte na te komen. In elke scène is er wel zoiets te beleven. In het ideaal geval is daarvoor een degelijke kennis van het Italiaans en/of het libretto vereist, kwestie van te vermijden dat alle aandacht naar de boventitels zou gaan waardoor heel veel details gemist worden. Nog een mooi voorbeeld is de moord op de Commendatore. Met hun wijde mantels cirkelen ze als kampvechters om elkaar heen. Op het cruciale moment staat Don Giovanni met opengesperde vleugels voor de Commendatore en als die terug zichtbaar wordt, zien we hem met een zwaard in de borst en met bebloed hemd. Vanuit theatraal oogpunt is het doorzichtig, maar het is zo eenvoudig dat het geniaal wordt.

Misschien niet geniaal, maar toch zeer goed was de vocale prestatie van Tommi Hakala. Omwille van de enscenering is hij vooral een nobele Don Giovanni, die niet meteen in een extreme vertolking vervalt. Zijn tekstbehandeling wordt mooi gekleurd met allerlei details. Een klein voorbeeldje is de scène met Zerlina en Masetto, waarin hij met een aggressieve ondertoon "... fate core" zingt tegenover Masetto, maar dezelfde woorden vol zoete verleiding tegen Zerlina zegt. Het enige wat zwakkere moment was zijn serenade "Deh, vieni alla finestra" die best wat meer verleiding kon gebruiken.

De rol van Leporello wordt meestal bezet door een bas. Lionel Lhote is dat niet, maar zijn bariton is donker genoeg om een voldoende aards karakter aan Leporello te geven. De andere Belgen in de bezetting presteerden ook goed. Hendrickje Van Kerckhove liet weer haar vertrouwdheid met het Mozartidioom horen als Zerlina, Tijl Faveyts zong een degelijke Masetto en Kurt Gysen was - ondanks "problemen met de luchtwegen" - toch een goede Commendatore en standbeeld.

De edelen waren eerder zwak bezet. Elisabeth Scholl was vooral saai als Donna Elvira. Claire Rutter zong alle noten van Donna Anna, maar kon me niet ontroeren, zelfs niet met "Or sai chi l'onore". Na zijn erbarmelijke Rosillon vorig seizoen had ik geen hoge verwachtingen voor Matthias Klink. Maar zijn Don Ottavio was toch redelijk goed, vooral "Dalla sua pace" viel mee, ondanks een paar bangelijke noten. "Il mio tesoro" was problematischer, maar met een paar extra ademteugen geraakte hij er toch door.

Maar het echte succes van deze voorstelling is te wijten aan de regie. Wie geen kaarten zou hebben, kan nog altijd terecht voor een openluchtuitzending. Op donderdag 26 april wordt de voorstelling geprojecteerd op het Sint-Pietersplein in Gent, en op zaterdag 12 mei op het Sint-Jansplein in Antwerpen.

Publicatie: vrijdag 20 april 2007 om 18:06
Rubriek: Opera