Een totale Entführung in deSingel

Muziektheater Transparant opent zijn seizoen met een wereldcreatie van Een totale Entführung. Het is een bewerking van Mozarts Die Entführung aus dem Serail door Wim Henderickx (muziek) en Ramsey Nasr (tekst).

De muzikale bewerking van Wim Henderickx is het meest interessante aan deze productie. Hij reduceerde de orkestratie tot de dimensies van een "paleisorkest" (zoals hij het zelf noemt) van vijf strijkers en zeven blazers, die gerecruteerd werden uit de Beethoven Academie. Dit wordt nog aangevuld met twee Turkse trommen en een tamboerijn, waarvoor hij bijkomende tussenstukjes geschreven heeft. De voorstelling begint ook met zo'n percussie-stuk. De oorspronkelijke aria's zijn er nog grotendeels, al krijgen ze wel een andere kleur door de nieuwe orkestratie. En zelfs Bassa Selim krijgt nu iets te zingen. Alleen achtergebleven, besluit hij de voorstelling met een gevocaliseerde klaagzang... die ontaardt in geroep.

De aria's zijn nog altijd in het Duits, maar Ramsey Nasr heeft de dialogen ver- en hertaald. De gesproken teksten worden gesproken door acteurs. Enkel de twee Oosterse rollen - Osmin en Bassa Selim - worden niet ontdubbeld in een zanger en een acteur. Elk karakter spreekt in een andere taal/dialect. Bassa Selim (Najib Cherradi) spreekt Arabisch en een paar zinnen Nederlands en Frans. Osmin (Stefaan Degand) spreekt West-Vlaams, Pedrillo (Tom Dewispelaere) een of ander Antwerps dialect, Blonde (Annet Malherbe) is een Hollandse, Belmonte (Jan Decleir) en Konstanze (Els Dottermans) spreken allebei min of meer gekuist Antwerps. De teksten die Nasr hen in de mond legt, zijn vaak grof en denigrerend. De grappig bedoelde teksten zijn van een platvoers prepuberaal niveau, waar zelfs Jaques Vermeire zich voor zou schamen. Als dit het "niveau" van hedendaagse theaterteksten moet voorstellen, dan hoeft het voor mij niet.

Ook op vocaal vlak is er niet veel om opgetogen over te zijn. Dit moet zo ongeveer een van de slechtst gezongen voorstellingen zijn die ik ooit gehoord heb. Christian Baumgärtel heeft niet de vocale mogelijkheden om Belmonte te zingen. Rena Granieri zingt Konstanze met een irritant en lelijk vibrato. Haar coloraturen en hoge noten worden altijd op dezelfde manier gezongen... en uiteraard is haar uitspraak verschrikkelijk. Enkel een paar Italiaanse zinnen die ze er tussendoorgooit, zijn verstaanbaar. Stefaan Degand doet vanalles met de muziek van Osmin - vooral roepen en spreken - maar alles behalve zingen (en dan nog vaak naast de toon). Peter Gijsbertsen (Pedrillo) heeft een heel kleine stem. In de ensembles heeft hij veel problemen om tegen de rest op te boksen. Enkel in zijn lied "In Mohrenland gefangen war ein Mädel" zijn er aanwijzingen dat hij toch een gecultiveerde en elegante stem heeft... tot de rest van de bezetting, inclusief de acteurs, begint mee te brullen. Enkel Selma Harkink kan als Blondchen nog enigszins de schijn ophouden dat er een opera aan de basis van de voorstelling ligt.

Maar desalniettemin beloonde het publiek de volledige bezetting en het productieteam met een staande ovatie... zucht...

Publicatie: woensdag 13 september 2006 om 23:23
Rubriek: Opera

Reacties

Guy Coolen (dinsdag 3 oktober 2006 om 13:18)

Dag Margo,

Dank voor de reactie. Uiteraard besef ik dat ik je mening niet ging veranderen en het gaat er mij ook niet om deze productie te verdedigen. Het is duidelijk dat wij in twee verschillende werelden leven, ook al zijn we met dezelfde kunstvorm bezig. Ik waarschijnlijk in het naïef geloof dat we iets moeten proberen te vertellen met onze voorstellingen en opera geen museumkunst is, terwijl jouw visie op opera en kunst louter divertiment is.
Jij hanteert bij het begrip opera duidelijk andere normen en waarden.

Geen probleem daarmee, mijn enige vraag was een respect voor het werk dat wij doen en een genuanceerder taalgebruik over hedendaagse kunst in het algemeen. En ik ben er heilig van overtuigd dat wil de opera als instituut blijven voortbestaan het zijn taak als cultuurtempel moet opeisen en een rol spelen in de stad en daarbij moet nadenken over de maatschappelijke rol die het binnen die gemeenschap te spelen heeft. Ik denk dat Bernard Foccroulle dat voorbeeldig heeft gedaan de laatste jaren. En dat zonder de operakunst daarvoor te misbruiken.

Nog even over Entführung :
Je noemt deze productie laagdrempelig - een voorstelling die 2u30 duurt zonder pauze is dat al niet qua duur, waarvan het laatste half uur behoorlijk dan ook nog hard aankomt geen grappen en grollen meer) - als op het einde het publiek heel de bewuste platvloersheid (we leven er dagelijks in !) nuanceert door die 10 minuten Arabische muziek (en onderschat het publiek ajb niet - ik kan je honderden mailreacties doorsturen), dan denk ik dat we die platvloersheid overstegen hebben en dt was de bedoeling van de regisseur. Het einde is van een sublieme eenvoud en schoonheid en daar zoeken we allemaal naar.

Maar zoals gezegd gaat het mij daar nu niet over, want uiteraard is het jouw recht dit slecht te vinden. Ik pleit nogmaals alleen voor een genuanceerder beeld op waar andere mensen mee bezig zijn. Zelfs als het niet je eigen smaak is. Gisteravond speelden we weer voor een volle zaal in Amsterdam en de reacties blijven overweldigend. Daar waren ook veel operafans bij.

Ik stel ook voor de discussie hiermee af te ronden en eenieders mening te resepecteren.

Vriendelijke groet,

Guy Coolen

Margo (vrijdag 29 september 2006 om 18:08)

Guy, bedankt voor je reactie. Ik apprecieer het dat je hier je productie komt verdedigen.

Eerst voor alle duidelijkheid... ik heb de indruk dat je denkt dat deze blog een overblijfsel van Cherubino is. Alhoewel ik zelf ook een ex-comitélid ben en er hier wel een aantal ex-Cherubini mijn reacties lezen, is dat toch niet het geval.

Wat die openheid (voor andere kunsrichtingen, veronderstel ik) betreft. Het klopt dat ik heel weinig naar theater ga, of naar concerten zonder vocale component, of naar ballet, of naar de Antwerpse Last night of the Proms, of ... Maar dat is mijn keuze, zoals ik hier al eerder heb proberen uit te leggen. Het is een illusie te denken dat omdat iemand verslaafd is aan opera, dat die ook meteen geïnteresseerd is in alle andere kunstvormen.

Het "maatschappelijk belang" van dergelijke projecten zou ik ook willen relativeren. Dat staat natuurlijk wel mooi in persberichten (om over subsidie-dossiers nog maar te zwijgen), maar ik geloof daar niet in.

Met opera (of theater) ga je de wereld niet veranderen. Daarvoor is de markt - spijtig genoeg - te klein. Ik zeg niet dat (muziek)theater geen kritiek kan of mag geven op de maatschappij, maar de impact daarvan is te verwaarlozen... zelfs als een zwaargewicht als Gerard Mortier nog eens van zich laat horen.

Maar dat verandert niets aan mijn mening... Ik vond deze productie van een laag niveau op alle vlakken, en ik kan begrijpen dat je dat niet graag hoort (en daarom liever Nederlandse recensies leest). Het is spijtig dat men zich tot dergelijke platvloersheid moet verlagen om het publiek te bereiken, waarvan de grote meerderheid waarschijnlijkheid niet eens zijn "huiswerk" maakt. Het kan m.i. niet de bedoeling zijn om eventuele drempels zó laag te maken.

Guy Coolen (vrijdag 29 september 2006 om 13:42)

Mijn excuses dat ik jullie site en de opmerkingen over Een totale Entführung nu pas lees en ik daarom nu maar reageer. Als artistiek directeur van Muziektheater Transparant ben ik toch wel geschrokken door jullie bijna reactionair conservatieve houding. Opmerkingen over 'het moderne theater' en dat daar geld naartoe mag gaan vind ik ronduit verontrustend. Blijkbaar zijn jullie vooral bezig met de bel canto en de idolatrie van de sterren, maar ik zou toch hopen dat de operagenieter ook wat zou openstaan voor andere kunsttakken.

Dat Stefaan Degand de Osmin aria's niet zingt zoals het hoort, weten wij ook wel . Hij is dan ook geen zanger, maar een acteur die met deze aria's iets veel interessanter doet dan vaak de traditionele opera-Osmin. Dat wij Mozarts genie mis/gebruiken omdat we geen inspiratie hebben vind ik er helemaal over. Het is net Mozarts genie dat toestaat dat er hedendaagse producties mee kunnen worden gemaakt worden. Deze productie getuigt dan ook van een groot respect voor Mozart en zoals Peter de Caluwé na de première zei (en velen anderen met hem) denken wij dat Mozart zelf heel blij zou zijn met deze bewerking. De platvloersheid zit namelijk ook al in Mozarts tekst. De vuilbekkerij zit in de teksten van Osmin en anderen. Het is hier gewoon uitvergroot om het publiek ongemakkelijk te maken om zo in het derde bedrijf een soort catharsis te kunnen meemaken door de wrange slotscènes. Maar blijkbaar had Margo tegen dan al afgehaakt en is deze dubbele bodem niet duidelijk geworden. Ik wil hiermee niet zeggen dat ik vind dat iedereen deze productie geslaagd moet vinden, want ik respecteer eenieders mening, maar als mede-oprichter van het toemalige Cherubino (de ex-jongerenclub van de Vlaamse Opera) weet ik maar al te goed dat we bij het operaminnend publiek moeten vechten voor een openheid. Dat deze productie een politiek statement is wordt nergens vermeld. Ik wil graag de recencies uit Nederland eens doorsturen om de duiding die daar wordt gegeven te delen met jullie.

Uiteraard is het belangrijk dat er een goed gezongen Werther etc in de Munt komt en ik kijk ook uit naar Villazon etc maar er mag op jullie forum ook es gespoken worden over het maatschappelijk belang van al deze projecten. Als er dan een zangeres wat veel vibrato heeft naar jouw mening, is dat voor mij van ondergeschikt belang. Als opera niet meer aan dat maatschappelijke gaat werken, is het gedoemd te verdwijnen. De overheid is goed op weg om de Vlaamse Opera kapot te maken - met mooie stemmen alleen gaan we het niet halen. Dus willen jullie daar ajb mee een lans voor breken en graag wat meer openheid.

Het is niet mijn bedoeling belerend of afwijzend te klinken, jullie mening ligt me te nauw aan het hart (anders zou ik niet reageren), maar ik hoop dat jullie mijn standpunt begrijpen.

Guy Coolen
directeur Transparant

Sven De Boeck (zaterdag 16 september 2006 om 20:12)

Interessante reacties hier op dit forum... Ik kan nu pas reageren want ik kom net terug van een weekje wijn drinken, wandelen, wijn drinken, wandelen enz ... aan de Moezel. Ver van internet...

Tja, Margo, het moderne theater ... Ik begrijp hoegenaamd niet dat je daar je geld aan uitgeeft. De vulgariteit van het 'hedendaagse' theater is bekend bij voor-en tegenstanders en dan gaan ze nog echt genie als Mozart voor hun kar spannen ... bij gebrek aan verdere inspiratie ongetwijfeld ...

De Palmenaer Marc (donderdag 14 september 2006 om 08:41)

Ja Margo ik begrijp je maar al te goed, als je niet gewoon bent om naar hedendaags theater te gaan zul je er niks aan gehad hebben.
Ik ga al 30 jaar naar theater en heb het zien evolueren, het is een kwestie van erin te komen en trachten je te ontspannen tijdens de voorstelling.
Jan Decleir en Els Dottermans is momenteel het beste wat er in Belgie rondloopt, ik ga in Gent zien dus ik ga ze nog niet veroordelen voor ik ze aan het werk heb gezien.
Wat de stemmen betreft zal je wel gelijk hebben, want dat is je ding, je hebt zoveel al gezien en het is goed dat je alleen opera en liederen doet dan kun je bijblijven en je ineen onderwerp verdiepen, want ikzelf tracht van alles wat mee te nemen en soms zie ik de bomen door het bos niet meer.
Groetjes
Marc.