Henry VIII in de Munt

In 1883 zijn we al 50 jaar na de "uitvinding" van de grand-opéra, maar desalniettemin componeerde Camille Saint-Saëns met Henry VIII nog een grootse opera voor dit "ouderwets" genre. Met twee jaar vertraging - de productie was oorspronkelijk voorzien voor 2021, 100 jaar na het overlijden van Saint-Saëns - brengt de Munt nu deze curiositeit in een schitterende productie van Olivier Py als een logisch vervolg op Bastarda.

Anne, Henry, Catherine (foto © Baus)

Wie Py's productie van Les Huguenots gezien heeft, heeft al een goed idee van wat we in Henry VIII te zien krijgen. Pierre-André Weitz heeft een schijnbaar eenvoudig, maar toch indrukwekkend, zwart-glanzend decor op een dambordvloer ontworpen. Op een manueel verrijdbare galerij, die het volledige podium overspant, bespreken Norfolk en Don Gomez (de geliefde van Anne de Boleyn) de laatste roddels. Terwijl zien we beneden Henry VIII flirten met Anne. Hij is op dat moment nog getrouwd met Catherine d'Aragon... De opera situeert zich dan ook in de periode waarin de Engelse koning Henry VIII Catherine inwisselt voor Anne, en Engeland zich afscheurt van de kerk in Rome.

Weitz heeft ook de kostuums ontworpen. Het is een mengeling van 19de eeuwse kostuums - bv. zwarte pakken met hoge hoed voor het mannenkoor - en een historisch 16de eeuws kostuum voor Catherine. Henry is ook "modern" gekleed, maar in het begin van het eerste en tweede bedrijf trekt hij zijn bekend historisch kostuum aan voor een statiefoto.

Het was de eerste keer dat ik Henry VIII hoorde, en op het eerste gehoor is het een vrij wisselvallig werk. Vooral het tweede bedrijf vond ik maar een saaie bedoening. Het meest geslaagd is het derde bedrijf met de confrontatie tussen Henry en de pauselijke gezant. Dit tafereel wordt ook visueel indrukwekkend weergegeven door Py: Henry rijdt rondjes op een zwart paard - een écht paard - rond de kardinaal en bij de ultieme confrontatie staan ze tegenover elkaar terwijl Henry letterlijk neerkijkt op de gezant. De dreiging is tot in de zaal voelbaar. Daarna volgt de synode-scène tegen de achtergrond van een kardinaalskoor, dat tijdens het pleidooi hun rode jassen uitdoet en vervelt tot het volk. De eerste Brexit is een feit.

Voor het laatste bedrijf heeft Py nog een troefkaart achter de hand. Hij laat een stoomtrein zich door de achtermuur boren... wie al langer meegaat in de Munt zal ongetwijfeld aan de Wernicke-productie van "Orphée aux Enfers" gedacht hebben. We zijn nu in een andere industriële wereld terechtgekomen. Norfolk staat weer op de galerij, nu met Surrey, terwijl Henry met de volgende hofdame aan het flikflooien is. Jane Seymour is zich al aan het warmlopen terwijl Anne geëxecuteerd wordt.

Wie grand-opéra zegt, zegt ook het obligate ballet. In deze productie hebben ze het ballet geknipt... en toch ook weer niet. Alain Altinoglu heeft het ballet vooraf opgenomen en dat weerklinkt tijdens de pauze via het geluidssysteem van de Munt. Op schermen in de foyer zien we terwijl de balletdansers. En op het Muntplein is een podium gebouwd waar de dansers live optreden. Persoonlijk vind ik dat een goede oplossing... de voorstelling wordt niet nodeloos vertraagd door het ballet en de balletliefhebbers krijgen toch het ballet te zien.

Altinoglu stond tijdens de voorstelling uiteraard ook in de orkestbak, waar eigenlijk de meest interessante dingen gebeurden. Hij heeft ook een goede bezetting rond zich, en dan vooral wat de mannelijke solisten betreft.

Lionel Lhote in een grootse Henry VIII. Hij zingt zoals gewoonlijk in perfect verstaanbaar Frans. Hij domineert elke scène waarin hij verschijnt, dankzij zijn genuanceerde tekstvertolking en mooie bronzen stem. Ed Lyon zong een elegante Don Gomez met lyrische tenor. Vincent Le Texier zette zijn imposante, steeds zwarter wordende bas in als de kardinaal. Ook de kleinere rollen zijn uitstekend bezet met Werner Van Mechelen als Norfolk en Enguerrand De Hys als Surrey.

De twee vrouwelijke hoofdrollen konden me minder overtuigen. Marie-Adeline Henry heeft haar beste moment als Catherine in het laatste bedrijf. Ze klinkt goed in haar middenregister, voor de rest is ze vooral luid met schreeuwerige en kleurloze hoge noten. Nora Gubisch was een vocaal te zwakke Anne de Boleyn. Naar mijn gevoel is voor deze rol een soort Eboli-stem nodig, waarover Gubisch niet (meer) beschikt.

Ondanks de muzikale zwakheden van het werk, was dit een productie die meer dan de moeite waard was. De voorstelling werd ook opgenomen en is nog zes maanden te herbekijken op het YouTube-kanaal van OperaVision.

Publicatie: zaterdag 27 mei 2023 om 09:29
Rubriek: Opera