Tannhäuser in Antwerpen

De Antwerpse première van Tannhäuser begon al meteen met een technisch defect: ze kregen de boventiteling niet aan de praat. Daarmee kregen we nog eens een ouderwetse voorstelling waarbij je effectief naar de zangers moet luisteren om te weten waarover het gaat en waarbij de zeer problematische dictie van de zangers opviel.

foto's © Annemie Augustijns

Alhoewel Tannhäuser een van de moeilijkst te bezetten rollen in het repertoire is, heeft Opera Vlaanderen toch een dubbele bezetting voorzien voor de twee hoofdrolspelers. In de eerste bezetting zong Burkhard Fritz de titelrol. Het is verdienstelijk dat hij het einde van de opera haalde zonder al teveel ongelukken. Maar hij is een zwakke heldentenor met een dunne hoogte die moeizaam projecteert.

Ooit debuteerde Annette Dasch in de Vlaamse Opera als Fiordiligi. Ondertussen heeft ze een onbegrijpelijke wereldcarrière, tegenwoordig zelfs in het jeugdige Wagnerrepertoire. Haar Elisabeth klinkt bij momenten uitgemergeld, waardoor ze bijvoorbeeld in het slot van het tweede bedrijf verdwijnt in het ensemble. In het echte leven is ze getrouwd met Daniel Schmutzhard, die hier Wolfram zong. Hij begon goed aan de avond met een bijtende bariton... maar tegen dat hij zijn Abendstern-aria moest zingen, zit hij op zijn tandvlees en is zijn stem volledig kleurloos geworden.

Het zijn dan de iets kleinere rollen, die de avond moeten redden. Ausrine Stundyte is een uitstekende Venus, al is ze totaal onverstaanbaar. Gelukkig is er nog Ante Jerkunica die met zijn prachtige bas reliëf geeft aan Landgraaf Hermann.

Een opera die begint met een bacchanaal, belooft niet veel goed als de regisseur van dienst Calixto Bieito heet. Maar Bieito zou Bieito niet zijn als hij geen eigen invulling zou bedenken. Venus wordt in zijn enscenering eerder een natuurkracht die tijdens het bacchanaal door het bos rent, met bomen knuffelt en takken streelt: meer een Diana dan een liefdesgodin.

Het contrast met de wereld van de Wartburg wordt uitgedrukt door een strak geometrisch decor. Daarbij is het onmogelijk om niet aan zijn enscenering van Lady Macbeth te denken. Ook in Tannhäuser hebben we de jonge vrouw Elisabeth die opgesloten zit in de verstikkende wereld van de Landgraaf en de minnezangers. Ze hoopt via Tannhäuser uit deze wereld te ontsnappen. Haar zelfmoordpogingen tijdens zijn afwezigheid leggen dit er nog eens vingerdik bovenop.

Dat idee zou kunnen leiden tot een klassiek einde, maar bij Bieito is het de natuur die triomfeert. De witte Wartburgconstructie werd tijdens Tannhäusers reis naar Rome overwoekerd door Venus' bos. Het slotbeeld - Venus staat centraal terwijl iedereen aan haar voeten ligt - is hiervan de logische apotheose.

Publicatie: maandag 5 oktober 2015 om 16:33
Rubriek: Opera