Il Grand' Inquisitor

Le vin herbé - Daniel Reuss

Toen vorig jaar een opname van Le vin herbé verscheen, werd die gevolgd door een reeks lovende recensies. Uiteindelijk ben ik ook nieuwsgierig geworden naar dit werk van de Zwitserse componist Frank Martin, die ik tot nu toe enkel kende van zijn Jedermann-Monologe.

Dit "profaan kameroratorium" begint met een proloog waarin het koor het verhaal samenvat:

Seigneurs, vous plaît-il d'entendre un beau conte d'amour et de mort ? C'est de Tristan et d'Iseut, la reine. Ecoutez comment, à grande joie, à grand deuil, ils s'aimèrent, puis en moururent un même jour, lui par elle, elle par lui.

De aandachtige lezer heeft natuurlijk meteen door dat het hier over de de legende van Tristan en Isolde gaat. De tekst die Frank Martin tijdens de Tweede Wereldoorlog op muziek zette, is gebaseerd op een publicatie uit 1900 van Joseph Bédier, die teruggaat op nog oudere teksten dan die waaruit Richard Wagner geput heeft voor zijn opera. Het verhaal is grotendeels hetzelfde maar toch met een paar relevante afwijkingen. Zo is het bijvoorbeeld de moeder van Iseut die aan Branghien een toverdrank, de "vin herbé" van de titel, meegeeft en haar de opdracht geeft om te zorgen dat Iseut en Roi Marc de liefdesdrank drinken. Maar het toeval wil dat een dorstige Tristan de drank eerst drinkt.

Het koor - op deze opname het RIAS Kammerchor - speelt bij Frank Martin een veel belangrijkere rol dan bij Wagner. Het is eerder een Grieks koor dat commentaar geeft en vertelt wat er gebeurt. In die proloog klinken ze als middeleeuwse minnezangers, die de indruk geven dat ze een haast religieuze tekst zingen. De omschrijving als een profaan oratorium is dan ook niet zo ver gezocht.

Die tekstverstaanbaarheid is essentieel in het hele werk. De orkestratie is minimaal gehouden en blijft constant op de achtergrond. Het Scharoun Ensemble, onder leiding van Daniel Reuss, bestaat slechts uit zeven strijkers en één piano. Het is dan ook niet verbazend dat de muziek totaal anders klinkt dan Wagners Tristan und Isolde. Ze maakte op mij een zelfde etherische en mystieke indruk als bijvoorbeeld Saint-François d'Assise van Messiaen. Het is geen meeslepende muziek, maar ze is wel hypnotiserend en indringend.

Bij de solisten zijn enkel de rollen van Tristan en Iseut van belang. Zelfs Branghien of Roi Marc hebben maar een hele kleine rol. Sandrine Piau zingt Iseut. Afgezien van een paar schreeuwerige hoge noten is ze een ontroerende Iseut. Maar het is de Tristan van Steve Davislim die de mooiste vertolking neerzet. Hij was onlangs nog te horen in Die Schöpfung in het PSK en op deze opname klinkt hij even genuanceerd en elegant.

Dit is een, in alle opzichten, fascinerende opname van een onbekend werk dat het ontdekken waard is.

Publicatie: vrijdag 22 februari 2008 om 21:42
Rubriek: CD & DVD