Il Grand' Inquisitor

Don Giovanni in Parijs

Als ik me de kritieken goed herinner, dan zorgde de nieuwe productie van Don Giovanni vorig jaar in Palais Garnier voor een verdeeld publiek. Dit seizoen verhuisde ze naar de grote zaal van de Bastille en werd daar op bijval onthaald. Don Giovanni is een opera waarmee een regisseur veel kanten uitkan. Ik vond de enscenering van Michael Haneke een goed voorbeeld van hoe Don Giovanni gemoderniseerd kan worden.

Haneke verplaatst de opera naar een kantoorgebouw waar Don Giovanni ongestoord misbruik maakt van zijn kaderpositie. Hij is geen subtiele verleider, maar een beest dat zich op elke vrouw stort die hij tegenkomt. Leporello is niet echt zijn dienaar, maar is ook een kaderlid. Onderaan de sociale ladder staan Zerlina en Masetto die deel uit maken van de kuisploeg.

De opera begint verrassend. Donna Anna is geen slachtoffer, maar bespringt zelf Don Giovanni. Het maakt haar relatie met Don Ottavio ineens een stuk interessanter en je vraagt je af hoe Haneke bepaalde scènes gaat oplossen... zoals de scène als Don Ottavio en Donna Anna hulp gaan zoeken bij Don Giovanni, of de scène als Donna Anna Don Giovanni "herkent" als haar zogezegde verkrachter. Maar Hanekes regie is intelligent genoeg om alles logisch te laten lijken. In het eerste geval zet hij Donna Anna en Don Ottavio ver genoeg uit elkaar, zodat hij niet merkt dat ze komedie aan het spelen is. Het daaropvolgende "Or sai chi l'onore" is dan ook geen treurzang meer, maar een verkettering van Don Giovanni.

Je kan je natuurlijk afvragen waarom Haneke het zich überhaupt moeilijk maakt door van het libretto af te wijken. Maar soms is het interessant om een situatie eens vanuit een ander gezichtspunt te zien... vooral als het niet wringt.

Een ander potentieel probleem is de rol van de Commendatore. Nadat hij door Don Giovanni doodgestoken werd, wordt hij door mannen van de veiligheid op een bureaustoel afgevoerd. Voor de kerkhofscène wordt geen echt bevredigend antwoord geboden. Het standbeeld krijgen we niet te zien, maar er gaat een deur open waardoor veel licht valt. Voor de laatste scène wordt hij in die bureaustoel met een zak over zijn hoofd terug het podium opgeduwd. Het is geen volledig gelukkige oplossing, maar levende standbeelden zijn altijd wat moeilijk.

De dood van Don Giovanni wordt ook lichtjes aangepast. Niemand verwacht dat plots de grond gaat openscheuren en vlammen omhoog schieten, waarna Don Giovanni met veel rook meegesleurd wordt naar de hel. Hier wordt Don Giovanni gedood door Donna Elvira, met hetzelfde mes waarmee hij een paar uur eerder de Commendatore gedood heeft. Daarna kiepert de kuisploeg hem door het venster.

Voor Hanekes perverse visie op Don Giovanni, had hij geen betere vertolker kunnen vinden dan Peter Mattei. Zoals verwacht, leeft hij zich volledig in. Hij benadert de tekst nonchalant en vanzelfsprekend en laat de recitatieven heel natuurlijk klinken. Zijn mooiste moment is "Deh vieni alla finestra". Dit is geen verleidelijke serenade, maar een herinneringsmoment nadat hij Donna Elvira's mantel opraapte. Heel even zien we een andere kant van hem. Luca Pisaroni zingt Leporello. Hij is zowat de enige die vocaal kan opboksen tegen Peter Mattei.

De Donna Anna van Carmela Remigio hebben we ook al in de Munt gehoord. Naast de eerder vermelde "Or sai chi l'onore" met een aangepast karakter, is vooral "Non mi dir" haar grootste moment met een beheerst traag deel en een spectaculair snel deel... alleen spijtig dat ze maar een halfgebakken triller zingt op het einde. Shawn Mathey zingt een nogal eentonige Don Ottavio. Er was bijvoorbeeld weinig verschil tussen "Dalla sua pace" en "Il mio tesoro" en ook binnen elke aria blijft hij binnen een eng expressief bereik. Arpiné Rahdjian (Donna Elvira) vond ik de minste in deze bezetting. Ze beschikt over een mooi timbre en ze heeft een fantastische krijs in petto voor de laatste scène, maar op ritmisch vlak raakt ze soms het orkest kwijt.

Publicatie: zondag 28 januari 2007 om 10:24
Rubriek: Opera