Roderick Williams in Oxford (1/3)

De Oxfordse Schubert-dag eindigde in de kerk St John the Evangelist waar Roderick Williams deze week de drie Schubert-cycli zal zingen... in een nieuwe Engelse vertaling van Jeremy Sams. Maar het recital begon met de creatie The Tuning door Marta Fontanals-Simmons. Christopher Glynn begeleidde beide zangers aan de piano.

De componist Martin Suckling verzamelde vijf gedichten van Michael Donaghy in een mini-cyclus die ongeveer 20 minuten duurt. Het vierde en langste gedicht, The Tuning, leverde ook de titel van de cyclus. De piano- en de vocale partij zijn twee verschillende werelden die elkaar aanvullen. Lyrische zanglijnen worden begeleid door een transparante piano. Zo begint het eerste lied The present met een kristallen piano-proloog. Die heldere textuur is een constante voor de hele cyclus. In The Tuning verdunt de piano nog verder tot vaak maar één noot overblijft.

Marta Fontanals-Simmons creëerde het werk. Ze heeft een prachtige mezzo met een rond forte dat ook in de hoogte nog mooi klinkt. Met haar perfecte dictie is ze de ideale vertolkster. Als ze The Present a capella beëindigt - "Make me this present then: your hand in mine, and we'll live out our lives in it" - valt echt op hoe mooi haar stem glanst. Haar tekstbeleving bereikt een hoogtepunt op het einde van The River in Spate met een ontroerend "I am still awake and watching you, in wonder, without sadness, like a child".

Maar de hoofdbrok van de avond was dus Schuberts eerste cyclus, die hertaald werd tot The Fair Maid of the Mill. Liederen van Schubert vertalen, lijkt tegenwoordig misschien heiligschennis, maar reeds in de 19de eeuw reisden Schuberts liederen de wereld rond in Engelse of Franse vertalingen. En zelf nu kijkt er niemand vanop als bijvoorbeeld liederen van Grieg in het Zweeds of het Duits opgevoerd worden.

Maar een hele liedcyclus vertalen is een hele uitdaging. De vertaler moet de nieuwe tekst op het ritme van de muziek krijgen, en liefst ook met hetzelfde rijmschema. Idealiter moet de inhoud kloppen en als de vertaling dan ook nog een poëtische kwaliteit heeft, kan je van een geslaagde vertaling spreken. Jeremy Sams slaagt zeker in de basiseisen om het zingbaar te krijgen, op inhoudelijk en poëtisch vlak schiet hij soms te kort. "Das Wandern" wordt "Somewhere", wat toch minder duidelijk is. In Curiosity is "So come what may, one word will define my happiness" toch iets minder alomvattend dan "Die beiden Wörtchen schliessen die ganze Welt mir ein".

Anderzijds vond ik The miller's flowers bijvoorbeeld wel geslaagd. En "Let the stars whirl and shine / whizz and fizz like sparkling wine" heeft de taalvirtuositeit die perfect past bij Mine !. Hoe dan ook, het publiek reageerde veel directer op de tekst dan gewoonlijk. Zeker bij onverwachte vertalingen, zoals "or maybe try fishing for novelty's sake / go stand in a river, or jump in a lake" uit The Huntsman.

Een en ander heeft uiteraard ook te maken met de expressiviteit en voorbeeldige tekstprojectie van Roderick Williams. In het eerste deel staat de naïeviteit van de molenaarsknecht centraal, maar vanaf Her Favourite Colour wordt het één glijbaan in de dieperik. Dat wordt trouwens al opvallend aangekondigd in Tears like rain, waar Jeremy Sams - anders dan Wilhelm Müller - het beekje al aan het woord laat: "Come in, the water is lovely / You know it's where you belong". Daarmee kijkt hij al vooruit naar een vergelijkbare scène in Der Lindenbaum.

Ik ben toch wel benieuwd hoe de twee andere cycli gaan klinken...

Publicatie: zaterdag 19 oktober 2019 om 22:56
Rubriek: Liedrecital