Elisabeth Kulman in Schwarzenberg

Het recital dat Elisabeth Kulman en Eduard Kutrowatz deze namiddag presenteerden, was in alle opzichten memorabel... van het originele Schubertprogramma tot een aangrijpende uitvoering van de Wesendonck-Lieder.

foto © Schubertiade Schwarzenberg

Toen ze hier drie jaar geleden optraden, werd het recital vakkundig om zeep geholpen door de pianist. Ondertussen heeft Kutrowatz de fijnere knepen van de liedbegeleiding onder de knie wat vanaf de eerste noten waarmee hij So lasst mich scheinen inzette, duidelijk werd. Cruciaal in het Mignon-lied was de zin "ich eile von der schönen Erde". Het is de start van een exploratie van de "Todessehnsucht" in het liedoeuvre van Schubert. De laatste noten van Mignon gingen naadloos over in het volgende lied: het is duidelijk dat het programma als een cyclus gedacht was. Voor de "Geisterstimme" van Thekla beweegt Kulman traag naar achter zodat ze achter de piano staat, alhoewel dat akoestisch niet echt een verschil maakte.

Centraal in het programma stond haar vertolking van Viola. Het is één van die liederen die op allerlei manieren geïnterpreteerd kan worden: van een onschuldige bloemenballade over commentaar op de terreur van Metternich tot een indicatie dat Schober en Schubert een homoseksuele relatie zouden gehad hebben. Gezien het onderwerp van het programma legt Kulman uiteraard de nadruk op de doodthematiek van het viooltje. De verschillende onderdelen van de ballade krijgen een andere kleur en expressie mee. Dat wordt vooral duidelijk in haar behandeling van het refrein. Met "von der tiefsten Angst zerfleischt, ob kein Nahender erscheint" legt ze met haar borststem dramatiek in de tekst, om nadien in het Schneeglöcklein-refrein die wanhoop en paniek door te trekken. Zo mogelijk nog indrukwekkender is het einde. Eerst neemt ze het tempo uit de voorlaatste strofe, waarna ze heel het slotrefrein met een onwezenlijk pianississimo zingt... een moment waarbij ik het niet droog hield.

Daarna moest ze zich ook even herbronnen, terwijl Kutrowatz een onaangekondigd pianostukje speelde vooraleer de draad terug op te pikken met twee Schulze-liederen. Spijtig dat ze op het einde van An mein Herz niet overeenkwamen of en hoe ze een rubato zouden uitvoeren. Het Schubertdeel werd afgesloten met Abschied von der Erde. Je hoort Schuberts enig melodrama bijna nooit en nu is het al de tweede keer in een paar dagen tijd dat het uitgevoerd wordt. Kulmans versie is echter op alle vlakken superieur aan die van Appl... met dezelfde inleving en expressie als de liederen declameerde ze de tekst van Pratobevera.

Na de pauze kregen we twee "echte" liedcycli. Eerst kregen we Frantumi te horen. De Amerikaanse componist Fredric Kroll componeerde deze cyclus in 1968 op gedichten van Henry Fregosi Loyzelle, in de periode dat hij omwille van politieke redenen naar Duitsland migreerde. Het zijn zeer toegankelijke Italiaanse liederen... het culminatiepunt ligt in Non c'è notte in amore in odio waar ik zelfs een moment Puccini meen te horen. Kroll zat in de zaal en deelde in het applaus.

Wagners Wesendonck-Lieder behoren niet echt tot mijn lievelingsliederen, maar de doorleefde vertolking van Kulman kon me toch overtuigen. Het was trouwens het enige werk dat ze zonder partituur zong. Kulman gaat helemaal op in de muziek en dan vooral in de twee Tristan-studies met een voorbeeldige en expressieve frasering van Im Treibhaus, inclusief een mysterieus slot. Op het einde van Träume geeft ze weer blijk van haar feilloze stembeheersing, als ze de laatste strofe volledig mezza voce zingt, maar daarbij de intensiteit niet vergeet om te eindigen met een hartverscheurende "... sinken in die Gruft".

Het hoeft niet te verbazen dat het publiek laaiend enthousiast was. Er volgden nog twee - hoogst originele - Schubert-bisnummers met Die Sterne (Schlegel) en een ronduit beangstigende vertolking van Geistertanz. Trouwens, wie haar ook eens wil horen, kan gaan snuisteren op de BOZAR-website. Eind april komt ze naar het PSK... spijtig genoeg niet als liedzangeres, maar met aria's uit Carmen.

Publicatie: dinsdag 28 augustus 2018 om 21:57
Rubriek: Liedrecital