Penthesilea in Bonn

Als volgend jaar het Duitse magazine "Opernwelt" haar jaarlijkse prijzen uitreikt, dan zal het me niet verbazen als Penthesilea op het lijstje met "Wiederentdeckungen" verschijnt... of als de waanzinnig indrukwekkende productie van Bonn de "Aufführung des Jahres" wordt.

Achilles, Penthesilea (foto © Thilo Beu)

Twee jaar geleden hebben we het verhaal leren kennen via de Dusapin-creatie van Penthesilea in de Munt. Negentig jaar eerder componeerde Othmar Schoeck de gelijknamige opera, ook gebaseerd op het Kleist-drama, die in 1927 gecreëerd werd in Dresden.

Penthesilea is een eenakter op een antiek thema die ongeveer anderhalf uur duurt, waardoor de vergelijking met Elektra niet ver weg is. Halverwege de opera is er een groot romantisch liefdesduet tussen de Amazonenkoningin en Achilles waarbij automatisch aan Tristan en Isolde gedacht wordt. Maar Schoecks muziek heeft totaal niets te maken met Strauss, noch Wagner. De orkestpartituur klinkt donker met veel cello's en contrabassen en zelfs twee piano's, Dirk Kaftan maakte zijn debuut aan het hoofd van het Beethoven Orchester Bonn. De zangers moeten een breed expressiespectrum bestrijken van dramatische momenten over het melodram tot pure dialogen.

Peter Konwitschny heeft een adembenemende enscenering gemaakt die je vanaf het eerste moment aan je stoel nagelt. Het orkest is achteraan het podium geplaatst. Het podium wordt doorgetrokken tot boven de eerste rijen van de parterre. Die "verloren" rijen worden rond het vierkanten speelvlak geplaatst, waardoor ook een deel van het publiek midden in de actie zit. Maar ook de afstand tot de rest van het publiek wordt zo klein mogelijk gemaakt. De Oberpriesterin - een machtige Ceri Williams - geeft haar commentaar vanop het eerste balkon. De twee priesteressen geven repliek vanop de zevende rij van de parterre. Het koor zit ook verspreid tussen het publiek en springt regelmatig recht om als een Grieks koor commentaar te leveren.

Penthesilea, Prothoe (foto © Thilo Beu)

Ook die twee piano's worden op briljante manier betrokken in de enscenering. Ze staan midden op het podium en ondergaan een soort choreografie. Ze bewegen stilaan naar elkaar toe tot ze perfect in elkaar passen voor het grote liefdesduet dat zich grotendeels óp die twee piano's afspeelt.

Konwitschny zou Konwitschny niet zijn als hij ook voor deze opera geen verrassend slot zou bedenken. Nadat Penthesilea Achilles gedood heeft, pleegt ze meteen zelfmoord en verdwijnt van het podium tijdens de "Trauermarsch der Amazonen". Ze komt daarna terug in een lange concertjurk en zingt haar grote slotscène als een concertstuk... alsof ze een inkijkje geeft in haar beweegredenen en wat er vooraf gebeurd is.

Deze opera vraagt een trio van grote stemmen. Dshamilja Kaiser is een dramatische mezzo en zorgt voor talloze kippenvelmomenten als Penthesilea. De Estse Aile Asszonyi (sommigen herinneren zich haar misschien van haar deelneme aan de Elisabethwedstrijd meer dan 10 jaar geleden) zingt Prothoe, de vriendin van Penthesilea, met een overweldigende spinto-sopraan. Tegenover deze twee natuurkrachten valt de bariton Christian Miedl een beetje licht uit, maar hij is vooral een mooi-lyrische Achilles.

Publicatie: zondag 29 oktober 2017 om 21:31
Rubriek: Opera