Thomas Quasthoff in Heidelberg

Vijf jaar geleden stopte Thomas Quasthoff met zingen. Het was slechts een kwestie van tijd vooraleer hij weer op het recitalpodium zou kruipen en zijn prachtige stem zou inzetten voor de vertolking van Melodramen. Vandaag was het zover, weer samen met Justus Zeyen, in het Theater Heidelberg.

We hebben recent het Melodram-genre leren kennen dankzij Dietrich Henschel en Strauss' "Enoch Arden". Ter herinnering... een Melodram is de combinatie van een gedeclameerde tekst en een (piano)begeleiding. Net zoals tijdens zijn liedrecitals blijft Quasthoff nog altijd een stemvirtuoos, ook met het gesproken woord.

Het eerste deel van het recital doken ze in het romantische repertoire van de 19de eeuw. Schumanns Ballade vom Heideknaben is een nachtmerrie waarbij Quasthoff zich volledig kan uitleven in de stemmen van de knaap, zijn meester en de herder die hem vermoordt. Schön Hedwig is een middeleeuwse huwelijksballade, die positiever afloopt. Net zoals in zijn liederen verliest Franz Liszt ook soms de pedalen in zijn Melodramen. Leonore is één van die lange vertellingen, waar de pianovirtuoos in Liszt de bovenhand haalt en de tekst soms in de verdrukking komt.

Na de pauze stond Die Weise von Liebe und Tod des Cornets Christoph Rilke op het programma in de versie van Viktor Ullmann. Dit kortverhaal van Rainer Maria Rilke is ook een ridderverhaal. Het is de kroniek van de vaandeldrager Christophe Rilke die in een Hongaarse veldslag tegen de Turken zijn brandende vaandel probeert te redden, maar daarbij sneuvelt.

Het verhaal over de zinloosheid van de dood moet Ullmann ongetwijfeld aangesproken hebben toen hij deze tekst van muziek voorzag in het concentratiekamp Theresienstadt. Het is een heel mooi werk, dat muzikaal veel meer in evenwicht is dan bijvoorbeeld de Liszt-Melodramen. Er hangt een contemplatieve sfeer over het werk waarbij ik me niet kon ontdoen van de omstandigheden waarin Ullmann het schreef. Bijvoorbeeld in het tweede deel "Reiten, reiten, reiten" hoor je in de piano de ruiters... maar tevens de rammelende treinen naar Auschwitz, waar Ullmann een paar maanden later zou sterven.

Tot slot mocht het bekendste Melodram van allemaal als bisnummer niet ontbreken: Schuberts Abschied von der Erde, dat ik trouwens twintig jaar geleden voor het eerste hoorde... als bisnummer van Quasthoff en Zeyen bij hun debuut bij de Schubertiade. En daarmee is de cirkel rond.

Publicatie: zaterdag 8 april 2017 om 20:31
Rubriek: Liedrecital