Matthias Goerne in Schwarzenberg

Matthias Goerne gaf twee liedrecitals tijdens de Schubertiade, een met Brahms en een met Schubert. Telkens zat Elisabeth Leonskaja aan de piano.

Afgelopen dinsdag zong hij Brahms' Die schöne Magelone. Het is een middeleeuws episch ridderverhaal van Ludwig Tieck, die in zijn roman een aantal romances en liederen ingevoegd heeft. Het zijn deze liederen die Brahms getoonzet heeft. Het verhaal handelt over ridder/graaf Peter die verliefd wordt op ene Magelone, haar ontvoert, haar op een of andere manier verliest en terugvindt, waarna ze trouwen en nog lang en gelukkig leven.

De liedcyclus is zonder deze context totaal onbegrijpbaar. Die context wordt meestal gegeven door een verteller, die tussen de liederen door het verhaal vertelt. In dit geval was dit Ulrich Matthes, die met heldere stem - en zonder microfoon ! - ons het wedervaren van Peter en Magelone vertelde. Sommigen zullen deze Duitse acteur misschien kennen van de schitterende film Der Untergang, waarin hij de rol van Goebbels speelt.

De vorige keer dat ik deze liedcyclus hoorde, was ook in Schwarzenberg (met Roman Trekel en Bruno Ganz) en toen was ik niet echt overtuigd over de kwaliteit van deze liederen... maar dat heb ik wel vaker met Brahms. Er moet nochtans meer in zitten, al is het maar omdat Hugo Wolf - zowat de grootste Brahmscriticus die er ooit geweest is - dit een van Brahms' geslaagdere pogingen vond. Maar dankzij Matthias Goerne en Ulrich Matthes ben ik toch weer een stapje dichterbij gekomen.

Goernes donkere stem leent zich uitstekend voor deze heldenrol, vooral als hij de klanken van "Traun! Bogen und Pfeil" of "So tönet denn, schäumende Wellen" doorheen de zaal laat rollen. In sterk contrast daarmee was het teder slaaplied "Ruhe, Süßliebechen, im Schatten" dat Peter voor Magelone zingt. De meeste liederen worden effectief door Peter gezongen. Er zijn echter twee "vrouwenliederen" en daar heeft Goerne het moeilijk mee. Ik denk dat het fysisch onmogelijk is om zijn stem voldoende licht te kleuren voor Magelones "Wie schnell verschwindet so Licht und Glanz". Sulima's "Geliebter, wo zaundert dein irrender Fuß" viel dankzij het springerig dansritme nog mee.

Donderdagavond stond Matthias Goerne weer alleen op het podium voor Schubertliederen op teksten van Mayrhofer en Leitner (voor de pauze), Schiller en Goethe (na de pauze). De keuze van de liederen en de opbouw van de liederen was echter niet zo geslaagd. Drie vierde van het eerste deel bestond uit gelijkaardige, trage liederen die op zich wel mooi zijn - zoals Freiwilliges Versinken en Der Winterabend - maar na een half uur beginnen ze wel te vervelen... vooral als er dan nog een paar oneindige strofische liederen, zoals Des Fischers Liebesglück, tussen zitten.

Een belangrijke oorzaak van de verveling was grotendeels te wijten aan Elisabeth Leonskaja. Bij Die schöne Magelone was ze ook al niet erg geïnspireerd, maar bij deze Schubertliederen verdween ze helemaal naar de achtergrond. Het klonk allemaal nogal modderig en vaag. In plaats van een storm te evoceren in Der Schiffer, had ik eerder de indruk dat ze in een pot pap stond te roeren.

Na de pauze, en dan vooral in de Schillerliederen, verbeterde een en ander. Er zat meer afwisseling in het programma en de pianiste liet zich ook af en toe opmerken. Vooral Sehnsucht en Der Pilgrim waren mooi. Goerne bleef tot nu toe wel altijd op hetzelfde niveau zingen. Hij breit zijn donkere klanklijnen continu aan elkaar. Hij klinkt ook iets minder wollig en ook zijn ademteugen vallen minder op dan vroeger.

Maar een donkere stem is nog niet hetzelfde als een diepe stem. Daarom dat ik de Goetheliederen niet zo goed vond. De lage noten van het majestueuze Grenzen der Menschheit ontbraken en ook in Willkommen und Abschied zaten een paar heikele momenten. Tussenin zong hij nog Hoffnung... wat in het programmaboekje als "in memoriam" voor Elisabeth Schwarzkopf - een van Goernes mentors - afgedrukt stond.

Beide artiesten leken niet veel goesting te hebben om nog een bisnummer te zingen... maar na veel aandringen kon er toch nog een Im Abendrot vanaf.

De balans van deze twee liedrecitals is maar middelmatig, ondanks een redelijk goede Brahmsavond. Met een échte liedpianist was het resultaat waarschijnlijk beter geweest.

Wie Matthias Goerne ook eens wil horen... in maart komt hij naar het PSK voor een Brahms-recital.

Publicatie: vrijdag 8 september 2006 om 10:21
Rubriek: Liedrecital