Jenufa in Antwerpen

Jenufa was vijfentwintig jaar geleden de eerste opera uit de Janacek-reeks die Robert Carsen voor de toenmalige Vlaamse Opera regisseerde. Het was toen een schot in de roos, een kwarteeuw later werkt die productie nog altijd.

Jenufa (foto © Annemie Augustijns)

Er zijn de beklijvende beelden die iedereen zich herinnert: uiteraard de louterende regen op het einde van de opera, de verkrampte Kostelnicka nadat ze Jenufa's baby vermoord heeft, het rozemarijnplantje dat verwoede pogingen doet om te overleven in een zwarteaardeomgeving, of de open deuren en ramen langswaar de gemeenschap binnenkijkt in de wereld van Jenufa. Maar deze productie is vooral hét voorbeeld bij uitstek van hoe een sterke koor- en personenregie de opera naar een hoger niveau tilt, zelfs al is het in een eenheidsdecor.

Het probleem van deze productie staat met Alejo Pérez in de orkestbak. Als de chef-dirigent optreedt, weet je stilaan dat hij de voorstelling wel weer in de vernieling zal rijden. Dat deed hij gisteren dan ook met verve. Mezzoforte moet zo ongeveer het stilste geweest zijn tot wat hij het orkest wilde of kon brengen. Voor de rest bulldozert hij van f naar fffff. Als dan ook het tutti-koor zingt, steekt hij nog een tandje bij zodat ook het koor overstemd wordt. In het ABC van de operadirigent is hij blijkbaar nog niet aan de B - van "balans" - geraakt. Deze man zou een levenslang dirigeerverbod moeten krijgen tot hij door heeft waar het in de opera over gaat. En dat zijn uiteraard de zangers.

De twee tenors gaan daar allebei anders mee om. Jamez McCorkle probeert als Laca weerwerk te bieden door zich over en door het orkest te brullen, terwijl ik vermoed dat er wel een potentieel mooie stem in zijn keel zit. Ladislav Elgr heeft misschien tijdens de première alles gegeven - zijn stem kraakt aan alle kanten - en laat het nu over zich heen komen. Janacek heeft gelukkig ook een paar momenten gecomponeerd dat het orkest niet of bijna niet speelt en dan horen we een Agneta Eichenholz die een prachtige Jenufa zingt... passioneel in haar verliefdheid in het eerste bedrijf, teder met haar baby in het tweede bedrijf en gelaten nadat ze het nieuws van haar dode baby hoort. Voor een keer wordt de Kostelnicka niet door een gepensioneerde en stemloze zangeres ala Josephine Barstow gezongen. Natascha Petrinsky kan ook profiteren van een paar stiltemomenten en zingt dan een heel indrukwekkende en overtuigende Kosteres.

Dit had dé voorstelling van het hele operaseizoen kunnen geweest zijn. Spijtig dat dit door één man om zeep geholpen wordt. Maar goed, hij is een bijkomende parameter om te bepalen welke producties volgend seizoen te vermijden zijn bij Opera Vlaanderen. Veel blijft er niet over...

Publicatie: zondag 9 juni 2024 om 10:01
Rubriek: Opera