Benjamin Bernheim in München

Gisteren hoorde ik de Franse tenor Benjamin Bernheim voor de eerste keer in een liedrecital. Hij werd daarbij begeleid door de Canadese pianiste Carrie-Ann Matheson.

(foto © Edouard Brane)

Ze begonnen de avond met Schumanns Dichterliebe. Bernheim zingt goed Duits, maar toch voelde het aan als een verplicht nummer. Misschien dat hij zich genoodzaakt voelde om in München Duitse liederen te zingen. Ofwel had de Staatsoper dat gevraagd omdat ze een volledig Franstalig programma niet verkocht zouden krijgen. Dat laatste is in alle geval wel gelukt: de meer dan duizend plaatsen van het Prinzregententheater waren zo goed als allemaal verkocht.

Bernheim zingt de cyclus met de partituur en voor sommige liederen, zoals Die Rose, die Lilie, kijkt hij zelfs geen moment de zaal in. Een dromerig Aus meinen Tränen spriessen of een melancholisch Hör' ich das Liedchen klingen doet hij goed, hij vindt ook een sarcastische toon in Ich grolle nicht. Maar dat is zowat het enige waar zijn interpretatie begint... en eindigt. Kortom, een verdienstelijke poging die nog ver van opvoeringsklaar is. Matheson speelt ondertussen wel een mooie Schumann, al had ik wat meer orgel willen horen op het einde van Im Rhein. Anderzijds roept ze wel een plechtige requiem-sfeer op in Ich hab' im Traum geweinet.

Na de pauze kregen we een andere zanger te horen als hij overschakelde op het Franse repertoire. De partituur verdween naar de coulissen, en maakte plaats voor doorleefde vertolkingen zoals men zelden hoort. De eerste drie liederen waren meteen een onovertroffen hoogtepunt. In L'invitation au voyage maakt hij bijvoorbeeld een onderscheid voor "Là, tout n'est qu'ordre et beauté, luxe, calme et volupté": op het einde van de eerste strofe zingt hij het als in een droom, na de tweede strofe is het eerder een terugdenken aan de stad die in een warme gloed baadt. Met Phidylé reizen we verder richting Arcadia. Bernheim brengt een mooie spanningsboog aan met een pianissimo gezongen eerste strofe, een egaal mezza voce voor het refrein "Repose, o Phidylé, een openbloeiende tweede strofe om exuberant te eindigen voor "ton plus beau sourire et ton meilleur baiser". Het publiek begon uitzinnig te applaudisseren, maar had blijkbaar niet begrepen dat de twee Duparc-liederen een eenheid vormden met Le spectre de la rose, ontroerend mooi vertolkt met een prachtige opgebouwde tweede strofe tot "et j'arrive au paradis". Na deze emotionele roetsjbaan vroeg ik me nog meer af waarom hij niet gewoon een hele avond Franse liederen gezongen heeft.

En dan moest de hoofdbrok nog komen... Poème de l'amour et de la mer van Chausson. Het is een werk dat om een of andere reden vooral door zangeressen gezongen wordt, meestal in de orkestversie, alhoewel de première wel gezongen werd door een tenor met Chausson aan de piano. In de bekendere orkestversie bestaat het vooral uit twee grote delen - La fleur des eaux en La mort de l'amour - met een orkestraal intermezzo. Het interessante aan de pianoversie is dat het veel duidelijker wordt dat het eigenlijk een liedcyclus is met zes gedichten, die min of meer doorgecomponeerd is. Qua vorm doet het daarom wat denken aan Beethovens "An die ferne Geliebte".

Bernheim gaf een uitzonderlijke vertolking, die hem ook persoonlijk emotioneel leek te raken. In het vierde lied staat het vers "et je serai joyeux et triste". Vreugde en treurnis vormen de evolutie van deze cyclus, maar Bernheim leek toch vooral de klemtoon op de trieste kant te leggen. We krijgen dan ook geen uitbundige La fleur des eaux, maar reeds op het einde van het eerste lied - "O verts sentiers ... faites-moi voir ma bien-aimée" - is het al een en al "tristesse". De spiraal draait verder in emotionele diepgang met La mort de l'amour en vooral het aangrijpende laatse lied: "Le temps des lilas et le temps des roses ne reviendra plus". Hiermee heeft Bernheim een duidelijke lans gebroken om deze cyclus wat meer op te voeren in de pianoversie, ook door mannelijke zangers.

Strauss' Morgen sloot als eerste bisnummer mooi aan bij de Chausson, en met Dein ist mein ganzes Herz kreeg het publiek waarvoor het gekomen was...

Publicatie: donderdag 20 juli 2023 om 09:54
Rubriek: Liedrecital