Konstantin Krimmel in Schwarzenberg

Na tientallen uitvoeringen van Die schöne Müllerin gehoord te hebben, dacht ik dat ik alles wel al eens gehoord had. En dan wandelt Konstantin Krimmel, met Daniel Heide in zijn zog, het podium van de Angelika-Kauffmann-Saal op als de vocale reïncarnatie van Johann Michael Vogl...

(foto © Schubertiade Schwarzenberg)

We weten dat zangers 200 jaar geleden meer vrijheden namen bij de uitvoering van Schuberts liederen. Er werden lustig versieringen toegevoegd, gaande van een extra appogiatura tot een paar maten coloraturen inclusief trillers. Er bestaat zelfs een oude Diabelli-uitgave van Die schöne Müllerin op basis van de uitvoeringspraktijk van Vogl. Voor wie zich daarin wil verdiepen, Joseph R. Matson heeft specifiek daarover een masterthesis geschreven: Johann Michael Vogl's alterations to Schubert's "Die schöne Müllerin".

Terug naar Krimmel...

Hij begint Das Wandern in een stevig wandeltempo, zijn prachtige bariton stroomt mooi de zaal in. Op het einde van de tweede strofe voegt hij een appogiatura toe aan "das Wasser". Ik dacht: "leuk dat hij herhalingen op die manier versiert en zo wat variatie brengt in het strofisch lied". De derde strofe eindigt met een uitgebreidere versiering van "die Räder". De vierde strofe... en "die Steine" worden helemaal omgecomponeerd met volledig nieuwe zanglijnen. Tenslotte de laatste strofe en hij voegt een extra woordje "ja" toe en versiert het "wandern" met extra nootjes. We zijn amper drie minuten in de cyclus en ik zit op het puntje van mijn stoel. Dit wordt geen alledaagse Müllerin !

Nu, als hij alleen maar wat extra versieringen zou zingen, dan zou het misschien een academische oefening zijn, maar Krimmel doet zo veel meer op interpretatief vlak. In Wohin? spreekt hij nadrukkelijk het beekje toe "Ist das denn meine Strasse?", bij Halt! tuurt hij dwars door de muur van de zaal en ziet een paar bergen verder de "Mühle blinken", hij stort al een eerste keer zijn hart uit bij Danksagung an den Bach. De emoties en kleuren stapelen zich op in Am Feierabend: wanhoop - "jeder Knappe tut mir's nach" - of een Meister die een andere zanglijn krijgt of een ironische molenaarsdochter die als enige vrouw in het mannelijk gezelschap verdomd goed weet welke invloed ze heeft op de nachtelijke fantasieën van al die molenaarsknechten... "Allen eine gute Nacht", knipoog, knipoog.

Andere opvallende momenten waren de schijnbare kortademigheid waarmee hij Ungeduld zong, wat perfect past in de gevoelstoestand van onze Wanderer. Tränenregen is vooral belangrijk omwille van het laatste vers als het meisje rechtstreeks tot hem spreekt wat hem dan tot Mein! laat concluderen. Maar ook hier zingt hij weer twee opvallende aanpassingen. Hij interpoleert een diepe noot bij "in seine Tiefe ziehn" en een verleidelijke versiering op "Geselle, Geselle, mir nach", waardoor het beekje plots een sardonisch kantje krijgt.

Op het moment dat de jager ten tonele verschijnt, slaat uiteraard de sfeer om. De molenaarsknecht projecteert zijn woede op het beekje in Eifersucht und Stolz. Krimmel varieert het einde van "deckt mich mit grünem Rasen" in Die liebe Farbe met een paar dalende noten: het graf is weer letterlijk een paar stapjes dichterbij gekomen. De minimalistische piano van Trockne Blumen vindt zijn weerslag in de eenvoud waarmee Krimmel het lied zingt. Het levenseinde is overmijdelijk in Der Müller und der Bach, al probeert het beekje hem in het middendeel nog op te vrolijken.

Er volgt nog een magistrale uitvoering van het slotlied Des Baches Wiegenlied. Versieringen op het "kristallenen Kämmerlein" geven extra glinstering aan het beekje. In diezelfde strofe lijkt "heran, heran" een vreemde keuze om te versieren, maar bij Krimmel klinkt dat als een aankondiging van de jachthoorn die we in de volgende strofe zullen horen. Het beekje windt zich nog eens op en wordt zelfs kwaad in de voorlaatste strofe... "hinweg, hinweg, von dem Mühlensteg". "Der Vollmond steigt" tenslotte, zal hem mogelijk geïnspireerd hebben om het Hölty-gedicht An den Mond als bisnummer te zingen... "Geuss, lieber Mond, geuss deine Silberflimmer".

Staande ovatie !

Een zeldzaamheid in Schwarzenberg.

Ik weet wel niet of Krimmel scrupuleus de Vogl-editie gevolgd heeft, of dat hij zelf versieringen bedacht heeft. Hoe dan ook, het was een hoogst indrukwekkende vertolking die een nieuwe maatstaf gezet heeft voor toekomstige uitvoeringen. Het recital werd opgenomen door ORF en wordt op dinsdag 27 juni om 14 uur uitgezonden op Ö1. Hij heeft het ook al op CD gezet voor Alpha Classics (de officiële release is op 7 juli), een voorproefje met de opname van Das Wandern vanuit de Markus-Sittikus-Saal in Hohenems is al te beluisteren op hun YouTube-kanaal.

Publicatie: dinsdag 20 juni 2023 om 09:33
Rubriek: Liedrecital