Benjamin Appl en Nardus Williams in Oxford*

De dag rond het thema van spiritualiteit werd afgesloten met een betoverend recital door Benjamin Appl en Sholto Kynoch met als titel "The Sound of Silence".

Stilte en ruimte voor contemplatie zijn onderwerpen die in allerlei liederen terugkomen. Verschillende aspecten van stilte kwamen aan bod: stilte en de dood, stilte in de natuur, vredige stilte, zelfs oorverdovende stilte. De rode draad doorheen het recital waren liederen van Schubert. Je zou bijna denken dat ze het eindwerk van Peter Zednicek, Die Stille im deutschen romantischen Kunstlied, gelezen hebben...

Vooral het eerste deel van de avond was een sterk stukje inventief programmeren, waarbij Schubert geconfronteerd werd met Gregoriaanse muziek, Monteverdi en Bach. In een verduisterde Holywell Music Room zingt Appl, zonder piano, Domine, exaudi. De sfeer is meteen gezet. Het licht blijft nog even gedoofd tijdens de piano-intro van Kynoch, maar komt langzaam terug op als Appl de eerst verzen van Der Tod und das Mädchen inzet. Dit gaat naadloos over in Tu se' morta, Monteverdi's treurende Orfeo, gevolgd door Schuberts Ins stille Land en (voor de tweede keer vandaag) Bist du bei mir, om te eindigen met het iconische stiltelied Meeres Stille. Pianississimo gezongen. Een kwartier zit je te luisteren, je durft bijna niet te ademen. Ik probeer me voor te stellen hoe dit live in de zaal zou aangevoeld hebben.

Nog altijd is er geen moment pauze, en gaan we meteen verder met de Eichendorff-Liederkreis. In een programma met stilte als thema begin je daar ook allerlei stiltemomenten te horen. Er is uiteraard het lied Die Stille, maar al in het eerste lied In der Fremde wordt de vraag gesteld "wie bald kommt die stille Zeit". Mondnacht wordt schitterend opgebouwd door Appl vanuit zijn mezza voce. Auf einer Burg wordt een versteend panorama. En dan is er het moment als Wehmut overgaat in de deemstering van Zwielicht en Appl een mooie repliek in piano krijgt van Kynoch. Het is hier dat Appl voor de eerste keer met de camera speelt en ons rechtstreeks aanspreekt met "Hüte dich, sei wach und munter". Maar er zijn natuurlijk ook de uitbundigere momenten van de Liederkreis als bijvoorbeeld de Loreley van Waldesgespräch als de boosaardige zus van Erlkönig klinkt. Met het slot "Sie ist Dein" van Frühlingsnacht zijn we ver verwijderd van het verstilde Gregoriaans aan het begin van de avond.

Het deel na de pauze had, in zijn geheel, niet dezelfde intensiteit maar begint en eindigt wel sterk. Het begint letterlijk met een zwijgende Appl terwijl Kynoch een Lied ohne Worte van Mendelssohn speelt. Het lijkt dan niet meer dan toepasselijk om dan verder te gaan met Wolfs Wir haben beide lange Zeit geschwiegen uit het "Italienisches Liederbuch". De stilte van de eenzaamheid wordt tastbaar in Schuberts Der Einsame met een uitzonderlijk mooie krekelstrofe, ook dankzij de subtiel teruggenomen pianoklank van Kynoch... de krekels doorbreken de stilte, "de eenzame" is toch niet helemaal alleen.

Iets luidruchtiger wordt het met een Wolfgroepje met onder andere een Begegnung waar Appl in Dieskau-modus gaat. De stilte keert weer even terug met An die Laute waarna het lawaai van Ives' The Circus Band het overneemt. In zijn Memories wordt iedereen voor het begin van een operavoorstelling tot stilte gemaand voor de karamellenverzen van "Rather Sad", dat eindigt met stil geneurie. Vanaf dan wordt het weer serieus met Der Doppelgänger, maar vooral James MacMillans The Children (wat Appl vorig jaar ook in Heidelberg gezongen heeft). Het is een lied vol stille momenten, lange pauzes en dan plots een schot, "silence is in the air", meer stilte tot het bombardement in de piano losbarst. Als het terug stil wordt, weerklinkt Morgen... met een piano-intro die voor een keer eerder als een zonsopgang dan een -ondergang klinkt. Ik kan me voorstellen dat mét publiek het hierna tientallen seconden stil zou gebleven zijn.

Na zo'n recital zou je bijna vergeten dat er ook nog een jonge zangeres was die de avond geopend had met Schubert. De sopraan Nardus Williams zong twee van "Ellens Gesänge", twee liederen die mooi aansloten bij het thema van de avond. Williams zingt met een grote stem en goede focus (voor zover dat echt goed via een livestream te beoordelen valt). Raste Krieger straalde rust uit, Ave Maria was een zelfbewust aanroep van de "Jungfrau mild".

Publicatie: woensdag 14 oktober 2020 om 23:28
Rubriek: Liedrecital