Soraya Mafi en Michael Mofidian in Oxford*

Op het Oxford Lieder Festival staat vandaag alles in het teken van de 14de eeuwse Perzische dichter Hafez en diens liefdesgedichten. Vandaag zou het zelfs de nationale Hafez-dag zijn in Iran.

Deze namiddag waren er twee studiemomenten, gemodereerd door prof. Philip Ross Bullock. Het voordeel van een festival in Oxford is dat je op elke straathoek wel een expert in een of ander obscuur onderwerp tegenkomt. Zo sprak Bullock met prof. Dominic Brookshaw die gespecialiseerd is in de Perzische cultuur. Hij gaf een inleiding op de tijd waarin Hafez leefde. Francesca Leoni is dan weer verantwoordelijk voor de islamitische kunst in het Ashmolean Museum en zij illustreerde vaak gebruikte beelden uit Hafez' gedichten - tuinen, nachtegaal, geliefden, wijn, ... - aan de hand van kunstwerken uit die tijd. En ze hebben ook de musicoloog Laudan Nooshin in huis die zich verdiept in Iraanse muziek.

Tussendoor kregen we muzikale illustraties met de sopraan Soraya Mafi en Sholto Kynoch. Hafez is in het westen bekend geraakt via de vertalingen - of eerder herdichtingen - door Daumer. Rückert liet zich ook inspireren. Maar het is vooral Goethe die zich door Hafez liet beïnvloeden voor zijn "West-östlicher Divan", waaruit componisten als Schubert, Schumann en Wolf op hun beurt gedichten uit getoonzet hebben. Van elk van deze componisten zong Soraya Mafi Suleika-liederen. Uiteraard de twee Schubert-Suleika's, waarbij ze vooral in de liefdesontboezemingen van Suleika II opviel met haar intense vertolking. In Schumanns liefdevolle Lied der Suleika raakte ze perfect de smachtende sfeer van dit Myrthen-lied, en ze betoverde met Wolfs Als ich auf dem Euphrat schiffte.

In het tweede studiemoment modereerde Bullock een gesprek tussen prof. Edmund Herzig en componist Soosan Lolavar. Hierbij ging het vooral over Hafez in andere landen dan Duitsland. Zo werd Hafez in Engeland geïntroduceerd via de vertalingen van Sir William Jones. Bariton Roderick Williams en Andrew West zongen twee hedendaagse composities van Sally Beamish, Nightingale en Fish... typische Hafez-teksten met korte strofen en de typische Hafez-thema's. Maar ook in andere landen kreeg zijn poëzie voet aan de grond. Zo hoorden we Wünsche van Szymanowski, uitgevoerd door de tenor Joshua Owen Mills en Kynoch. En er zijn ook Russische Hafez-liederen, meestal Russische vertalingen van de Duitse vertalingen, zoals O, esli by ozerom byl ja nocnym van Alexander Gretchaninov op dezelfde tekst als het Szymanowski-lied.

Na het eerste studiemoment moest een virtueel sprintje getrokken worden om de straat over te steken van de Weston Library naar de Holywell Music Room, waar Michael Mofidian en Jâms Coleman ons opwachtten voor een liedrecital met muziek van Schumann, Brahms en Wagner.

Ze begonnen met de Rückert- en Goethes Divan-liederen uit Schumanns Myrthen. De Schotse basbariton Michael Mofidian heeft een indrukwekkende stem die enigszins overdondert in Widmung. Zo'n grote robuuste stem past beter in de drinkliederen Sitz ich allein of Setze mir nicht, du Grobain. Hij nam zijn stem wel efficiënt terug in Aus den "Östlichen Rosen". Maar bij alles wat hij zingt, krijg je een massieve indruk. Brahms heeft een aantal van de Daumer-vertalingen op muziek gezet. De bekendste zijn de drie laatste liederen uit zijn Opus 32. Maar Mofidian zingt ze wat teveel weg met weinig poëtisch gevoel.

Er zijn wel twee zaken die me aan hem storen. Ik ben een liefhebber en voorstander van het gebruik van portamenti in Verdi of Puccini. Maar in liederen is daar weinig plaats voor, tenzij misschien als een speciaal effect. Mofidian gebruikt het echter te pas en te onpas, misschien om zijn legato wat te vergemakkelijken. Omwille van misschien dezelfde reden gooit hij er af en toe een tussen-e bij. Dan hoor je ineens iets als "Sch-e-merzen" in plaats van Schmerzen of "Du bist-e-wie eine Blume".

Hij eindigde met de Wesendonck-Lieder. En voor je je afvraagt wat die in dit programma komen doen... naar verluidt was Wagner een grote fan van Hafez. Hoe dan ook, in dit repertoire werd Mofidian plots een andere zanger. Stehe still krijgt een mooi verstild einde. In Im Treibhaus hoor ik plotseling een toekomstige Wotan. Net zoals bij "du am Morgen, neu erwacht, wie ein stolzer Siegesheld" van Schmerzen en hij zijn vuist omhoog steekt... enkel de speer ontbreekt nog. Het slot "solche Schmerzen mir Natur" was even impressionant, al is er wel nog veel ruimte voor nuance.

Publicatie: zondag 11 oktober 2020 om 19:40
Rubriek: Liedrecital