Der König Kandaules in Antwerpen

Zemlinsky is op operavlak vooral bekend van zijn tweeluik Eine florentinische Tragödie en Der Zwerg. Der König Kandaules is veel minder bekend, al is het maar omdat Zemlinsky de opera onafgewerkt overgeleverd heeft, maar is nu toch bij Opera Vlaanderen te zien in een nieuwe productie van Andrij Zholdak met chef-dirigent Dmitri Jurowski in de orkestbak.

foto © Annemie Augustijns

Der König Kandaules dateert uit de jaren '30, maar het heeft nog tot 1996 geduurd voor de opera in Hamburg (scenisch) gecreëerd werd. Tien jaar later vond de Belgische creatie plaats in Luik en nog eens tien jaar later dus in Antwerpen...

Tijdens de inleiding gaf dramaturg Piet De Volder de raad dat we vooral niet moesten proberen om alles te begrijpen van de regie van Andrij Zholdak. Dat bleek het understatement van het jaar te zijn. Het is een productie waar kop noch staart aan te krijgen is, tenzij rattenkoppen of vissenstaarten... Er gebeurt vanalles dat niet zou moeten gebeuren. En wat wel zou moeten gebeuren, gebeurt niet. Als het zijn bedoeling was om verwarring te zaaien, dan is hij daar op briljante wijze in geslaagd.

Alles speelt zich af in een indrukwekkend poppenhuisdecor, zes kamers verspreid over drie verdiepingen, verbonden met een lift en trappen. Op de muren worden regelmatig teksten geprojecteerd, mogelijk de gedachten van Nyssia, waardoor gesuggereerd wordt dat alles zich afspeelt in haar verbeelding of fantasieën.

De koning en de koningin zijn bijvoorbeeld kinderloos, maar toch lopen er twee kinderen door het huis... waar vanalles mee gebeurt. Ze willen zelfmoord plegen, ze worden vermoord door Gyges of toch niet, ze worden in bladerdeeg gerold, ze vermoorden de comprimario's (Phedros, Syphax, Philebos, ...), enz. Anderzijds wordt de cruciale scène waarin Gyges de naakte Nyssia ziet en met haar de nacht doorbrengt zelfs nog niet gesuggereerd. En oh ja, het is uiteraard Nyssia die haar man én Gyges vermoordt.

Aangezien in al die kamertjes altijd wel iets gebeurt, word je zodanig overstroomd met beelden, dat je nauwelijks nog tijd hebt om naar de muziek te luisteren... Er wordt nochtans goed gezongen door de drie protagonisten.

Dmitry Golovnin is een onvermoeibare König Kandaules die in de laagte mooi baritonaal klinkt, maar in de hoogte toch wat gesloten is. Elisabet Strid, die ik onder andere al gehoord heb als Freia in Bayreuth of als Gutrune in Riga, is een heel mooie Nyssia. Vooral in het laatste bedrijf, als het drama escaleert, maakt ze indruk. En dan is er nog Gidon Saks, die we vroeger regelmatig in Antwerpen konden horen in een breed repertoire van Somnus over Sparafucile tot Claggart. Bij zijn meest recente optredens was ik niet echt overtuigd, maar zijn gigantische bas komt wel goed tot uiting in een rol als die van Gyges.

Publicatie: zaterdag 26 maart 2016 om 09:27
Rubriek: Opera

Reacties

Iris (woensdag 6 april 2016 om 21:59)

Ik ben erg blij dat A' pen dit meesterwerk op het programma heeft gezet. Voordien een onbekend werk voor mij, maar doorheen mijn voorbereiding ben ik het bij elke beluistering meer en meer gaan waarderen. Zo'n emotionele en kleurrijke muziek!
Ik zag de première. Er was zoveel tegelijk te zien op het podium, dat de muziek gewoon naar de achtergrond werd verdrongen. Bovendien was wat ik zag helemaal niet in overeenstemming met het beeld dat ik tijdens mijn voorbereiding had gevormd. Ik hoef het allemaal niet persé te snappen, maar deze regie werkte wat mij betreft gewoon tegen. Jammer.
Ben daarom de tweede voorstelling opnieuw geweest. Heb gewoon een beetje in de orkestbak gestaard en daarbij gewoon geluisterd. Mijn persoonlijke conclusie: de partituur is gewoon geniaal. Jurowski en ons orkest hebben dit zeer goed vertolkt. Gidon Saks was een heerlijke Gyges. De tenor van dienst beviel mij prima en klonk mij alles-behalve-geitachtig. Elisabeth Strid was in haar element als Nyssia.
Ondanks de ietwat vreemde regie, toch een goede totaal score!

wim (woensdag 6 april 2016 om 19:55)

Als de componist geen 100 jaar dood is, vind ik het meestal een kwelling, maar ik was aangenaam verrast door Zemlinsky's muziek. De regie ging echter zover uit de bocht, dat ik het tweede bedrijf aan mij voorbij heb laten gaan. Wat is het nut als alleen de regisseur enige zin kan geven aan deze beeldenstorm? Ach, de nominatie "operaproductie van het jaar" is hiermee ongetwijfeld op zak (de Alwetende recensenten, met Moens op kop, vonden het immers fantastisch). Het publiek is toch maar bijzaak... Toch?

Fred (woensdag 6 april 2016 om 12:45)

1. ik heb nooit beweerd dat ASVO een slechte zangeres was, ik zeg wel dat ze past her prime is zoals de Britten zo mooi zeggen, dus da's een recital waarvoor ik pas.
2. uiteraard blijf ik zeggen dat ian bostridge de grootste tenor grap is die uit de UK is gekomen en had EMI er niet geweest, had hij zelfs nog niet eens de booschapper in aida mogen zingen laat staan Gastone in traviata. Een muistenor, een vokale niemandal...Heb hem in recital in de munt gehoord. Het slechtste wat ik ooit gehoord heb in die zaal, zelfs in Schubert kraakte hij om de zoveel minuten. Een geknepen geitentenor idd, gepusht door de platenindustrie....voor iemand die oren AAN zijn hoofd heeft, is dit zo klaar als een klontje
3. en ja die tenor in Zemlinsky klonk als een geit

Jan (woensdag 6 april 2016 om 12:17)

Ik vraag me af of onze Ricci ooit al eens iets positief geschreven heeft... En ik vraag me meteen ook af of hij oren in zijn hoofd heeft. Nadat hij beweerde dat zangers als Ian Bostridge of AS von Otter slechte zangers zijn, komt hij nu af met "een tenor die blaat als een geit"? Komaan... Iedereen die de voorstelling gezien heeft zal dit tegenspreken.
Dat de regie op niet veel trekt is persoonlijk - ik was er ook niet voor te vinden. Maar die geiten-opmerking is echt wel compleet uit de lucht gegrepen.
Ook persoonlijk: ik ben absoluut geen fan van Zemlinsky, ik vind zijn muziek over het algemeen nogal saai. Kandaules is voor mij een van de betere werken, waarbij ik tenminste niet in slaap val.

Fred (dinsdag 5 april 2016 om 21:36)

1. ben ook geweest
2. vond de muziek de mindere zemlinsky en vrij vervelend met momenten. De tenor klonk als een geittenor, eerder een comprimario, zong de muziek wel maar de stem was te geknepen voor mij om indruk te maken
3. regie ridicuul
4. na de pauze was een derde van het publiek weg en terecht eigenlijk
5. en voor auber kom ik mijn kot nog wel eens uit, daar is het leven niet te kort voor ben benieuwd wat er van sumi jo d'r stem is overgebleven

Stefan V. (dinsdag 5 april 2016 om 10:36)

Ik heb genoten van de uitvoering: de drie hoofdrollen waren goed bezet. De muziek viel beter mee dan verwacht (een grote pluim ook voor de het orkest!). Ik was behoorlijk teleurgesteld in de regie: de actie was onleesbaar en onbegrijpbaar, ze stond haaks op het libretto. Als kennismaking met Zemlinsky is zo'n productie eerder contraproductief. Erg jammer.