Julian Prégardien - schubertiade

De jongste CD van Julian Prégardien heeft de naam "schubertiade" gekregen. Daarmee probeert hij de sfeer van de originele Schubertiades op te roepen.

Tijdens die Schubertiades werden niet alleen liederen van Schubert gezongen, maar er werd ook kamermuziek gespeeld. Er werd gedanst, toneel gespeeld en gediscussieerd. Op deze CD wisselen de liederen af met instrumentale werken. Prégardien draagt ook teksten voor: fragmenten uit de Schubert-roman van Peter Härtling, een brief van Mayrhofer aan Schubert, ... Deze teksten zijn ook opgenomen in het CD-boekje, de liedteksten niet.

Het bekende Der Wanderer (D489) was al in de 19de eeuw één van de populairste Schubertliederen. Het is dan ook met dit lied dat Julian Prégardien begint. Hij zingt met een slanke, zoetgevooisde tenor, soms met te weinig vibrato naar mijn zin. Interpretatief blijft hij te neutraal. De variatie moet van de tempowisselingen komen, bijvoorbeeld tussen de langzame hoekdelen en het snelle middendeel van Der Wanderer. Het is trouwens verrassend dat hij voor de lage optie kiest om het lied te besluiten, de hoge optie was beter geweest. De stemmingswisselingen van Schäfers Klagelied doet hij dan weer wel goed. Maar bij de drie Gesänge des Harfners voel ik op geen enkel moment de pijn en de smart van de protagonist. Het klinkt eigenlijk allemaal veel te mooi...

Maar de interesse van deze opname ligt niet zozeer in Prégardiens interpretatie, maar eerder in de evocatie van hoe de liederen ten tijde van Schubert zouden kunnen geklonken hebben. Johann Michael Vogl was indertijd de belangrijkste Schubertzanger. Hij had een achtergrond in de opera, waar het in die belcantotijd de gewoonte was om aria's ad libitum te versieren. Hij deed dat ook met Schuberts liederen... in zijn partituren zijn trouwens een aantal van zijn versieringen neergeschreven. Sommige daarvan hebben ook de weg naar de finale partituur gevonden, andere vond ook Schubert te overdreven. Nu, zo bont maakt Prégardien het niet. Hij voegt hoogstens af en toe een appogiatura toe aan deze of gene noot... zelfs in een lied als Auf dem Wasser zu singen, waar bijna elke lettergreep al op twee noten gezongen wordt.

Het tweede punt wat deze opname interessant maakt, is de begeleiding. In plaats van de gebruikelijke piano, wordt Prégardien begeleid door de gitaar van Xavier Diaz-Latorre. De gitaar was het favoriete Biedermeier-instrument, piano's waren minder praktisch en veel te duur om in de huiselijke kring liederen te begeleiden. Tijdens Schuberts leven verschenen reeds verschillende arrangementen voor gitaar, al dan niet met Schuberts goedkeuring.

Het is vooral in liederen als de Gesänge des Harfners dat die gitaar echt functioneel wordt. Het is nu eenmaal iets eenvoudiger om een harp te evoceren met een gitaar dan met een piano. In onder andere deze liederen krijgt de gitaar het gezelschap van de barytone - een soort viola da gamba - van Philippe Pierlot. De klagende klank van dit instrument geeft beter de geestesgesteldheid van de Harfner in Wer sich der Einsamkeit ergibt weer, dan Prégardiens vertolking. Voor de watermuziek van Auf dem Wasser zu singen vond ik de barytone dan weer iets te opdringerig. Tenslotte is er ook nog de dwarsfluit van Marc Hantaï, die effectvol ingezet wordt om de kwinkelerende leeuweriken van Sehnsucht (D516) uit te beelden.

Een bijkomend voordeel van deze arrangementen, is dat ze soms ook de verschillende melodielijnen duidelijker maken. Bijvoorbeeld als de gitaar in dialoog gaat met de barytone of de fluit. Sommige liederen krijgen ook een extra inleiding. Verschillende Schubertliederen hebben geen (piano)inleiding, zoals Schäfers Klagelied of Heidenröslein. Aangezien Schubert meestal zijn eigen liederen speelde, improviseerde hij ter plekke een intro. Het is iets wat je tegenwoordig zelden hoort in een liedrecital... maar een pianist als Michael Gees of Christoph Berner heb ik het bijvoorbeeld wel al horen doen. Het is in alle geval veel eleganter om een of twee maten te "improviseren", dan dat de pianist een stiekeme noot speelt om de zanger een hint te geven...

De CD is uitgebracht bij myrios classics. Op deze pagina vind je ook een YouTube-filmpje over deze CD.

Publicatie: woensdag 6 januari 2016 om 21:21
Rubriek: CD & DVD