Rachel Harnisch in deSingel

Das Marienleben wordt beschouwd als één van de belangrijkste liedcycli, maar het is vreemd dat deze cyclus zo weinig opgevoerd wordt. Het was gisteren in deSingel in alle geval de eerste keer dat ik hem live hoorde.

Om wat duiding te geven bij deze muziek, pakte deSingel het groots aan. Heel de namiddag was gevuld met lezingen over de componist Paul Hindemith en de dichter Rainer Maria Rilke. Tot slot ging de pianist van de avond, Jan Philip Schulze, dieper in op de muzikale kant van Das Marienleben met zijn verschillende motieven en toonverwantschappen.

Men zou na deze zeer uitgebreide inleiding de indruk kunnen krijgen dat het een moeilijk werk is met complexe muziek. Maar dat blijkt helemaal niet het geval te zijn... 't Is te zeggen, het ís complexe muziek en er zitten weliswaar verschillende lagen in deze cyclus die bij een eerste beluistering niet allemaal meteen duidelijk zijn, maar het is best wel toegankelijke muziek.

Hindemith heeft de oorspronkelijke cyclus gecomponeerd in 1923, maar heeft hem 25 jaar later grondig gereviseerd. Het was deze herwerkte versie die we gisteren hoorden. De Zwitserse sopraan Rachel Harnisch hebben we al een paar keer in de Vlaamse Opera gehoord, zonder dat ik daar toen echt kapot van was. In Das Marienleben maakte ze echter wel indruk met haar zuivere lijnen en perfecte dictie.

Ze heeft een enigszins onderkoelde sopraan, waarmee ze continu Maria's smart uitdrukte, van bij het eerste lied. Dit blijkt goed te werken, aangezien die smart continu aanwezig is. Zelfs Geburt Christi is geen vreugdevol lied dat - na de geschenken van de Drie Koningen - eindigt met "... alles dieses war von rascher Kürze, und am Ende hat man es bereut" maar toch ook met een sprankeltje hoop "Aber (du wirst sehen): Er erfreut". Zelfs deze paar citaten maken al duidelijk dat Das Marienleben geen letterlijke vertaling van de Bijbel is, maar eerder de ironiserende stem van Rilke.

Ik moet wel toegeven dat het even duurde voor ik volledig mee was met Harnisch' interpretatie. Het duurde eigenlijk tot de laatste strofe van Von der Hochzeit zu Kana dat de "klik" kwam:

An dem Tisch voll Früchten und Gemüsen
freute sie sich mit und sah nicht ein,
dass das Wasser ihrer Tränendrüsen
Blut geworden war mit diesem Wein.

Daarna neemt de intensiteit van haar vertolking nog toe met de liederen van het Passieverhaal en de drie slotliederen Vom Tode Mariä. Ondertussen trekt Jan Philip Schulze regelmatig de aandacht naar zich toe met een bevlogen pianopartij gaande van uitbundige virtuositeit tot verstilde intimiteit.

Dit was een zeer geslaagde dag die geen beter pleidooi kon zijn om Hindemiths Das Marienleben wat meer op het programma te zetten.

Publicatie: zondag 23 februari 2014 om 20:08
Rubriek: Liedrecital