Il Grand' Inquisitor

Jorma Hynninen - Winterreise

DVD's zijn niet meteen het voor de hand liggende medium voor liederen. TDK heeft wel een aantal DVD's uitgebracht met liedrecitals van Le Châtelet in de reeks "Voices of Our Time", maar voor de rest is de oogst maar mager. Je zou nochtans verwachten dat allerlei creatievelingen iets zouden doen met Schuberts Winterreise, en daar bestaan effectief een aantal DVD-opnames van. Eén daarvan is met de Finse bariton Jorma Hynninen en de pianist Ralf Gothoni.

Het is een opname van een recital - met publiek - dat dateert van 1994. Het is opgenomen in het Reidar Särestöniemi-museum, ergens in Lapland. We krijgen overwegend een registratie van het recital te zien, met soms overdreven close-ups van Hynninen. Maar de beelden van het recital worden afgewisseld met besneeuwde landschappen, die trouwens ook door een van de grote vensters van de zaal zichtbaar zijn.

Deze beelden hebben niet de pretentie om een bijkomende interpretatie-laag toe te voegen, maar zijn louter illustratief en sfeerscheppend. Soms zijn ze voor de hand liggend, zoals een stromend riviertje voor Wasserflut of een ondergaande zon voor Nebensonnen.

Daarnaast worden ook de schilderijen van Särestöniemi gebruikt, maar die vind ik niet altijd even geslaagd. Vaak passen ze niet bij de sfeer van het lied dat op dat moment gezongen wordt. Felgekleurde bloemen vormen bijvoorbeeld een te groot contrast met Irrlicht. Een ander bloemenschilderij past anderzijds weer wel bij Frühlingstraum, maar dat is eerder een gelukkig toeval.

Jorma Hynninen heeft tegenwoordig een karakteristieke, rauw klinkende stem. Het is eigenlijk helemaal geen mooie stem, maar wel een die ik graag hoor... ook in liederen. Tien jaar geleden - dat moet ongeveer in dezelfde periode geweest zijn toen hij Amfortas in de Vlaamse Opera zong - was zijn stem nog een stuk egaler en minder verweerd. Met een zachte stem probeert Der Lindenbaum bijvoorbeeld Der Wanderer verleidelijk te lokken. Ik weet niet of hij dat nu nog op dezelfde manier zou kunnen.

Met Gute Nacht wordt vaak de basis gelegd voor de interpretatie van de rest van de liedcyclus. Jorma Hynninen doet dat hier ook. Zijn Winterreise is gestoeld op intens verdriet, wat nog versterkt wordt door zijn intense ogen. Dit gevoel van ontroostbaar verdriet diept hij nog verder uit in Auf dem Flusse om tot een eerste rust- en hoogtepunt te komen in "... war ich so elend nicht" van Einsamkeit.

Er is slechts één moment dat hij zijn woede niet kan verbergen en dat is in het tweede lied Der Wetterfahne. Voor de rest is het allemaal verdriet en pijn tot hij bij Der Wegweiser komt. Dan wordt enige berusting merkbaar. Het lijkt wel alsof hij zich verzoend heeft met zijn lot. Vanaf dan hoor je zijn gebroken hart verder verkruimelen tot hij zijn lot verbindt met dat van Der Leiermann.

Publicatie: woensdag 21 september 2005 om 22:58
Rubriek: CD & DVD