Götterdämmerung in Dortmund

De Dortmunder Ring eindigde met de 25 jaar oude productie van Götterdämmerung die Peter Konwitschny en wijlen Bert Neumann in 2000 voor de opera van Stuttgart gemaakt hebben, toen daar een Ring met vier regisseurs gecreëerd werd.

Brünnhilde, Siegfried (foto © Thomas Jauk)

Het eenheidsdecor bestaat uit een grote zwarte doos - een houten constructie met zwart zeildoek als muren die opgerold kunnen worden - op een draaiplateau. Deze keer is er geen ruimte om de boomtak in deze oude productie te integreren. De harpen zijn er wel weer voor het laatste bedrijf.

De Nornen doen hun relaas voor deze doos, gekleed als een soort zigeunerinnen, terwijl ze een truitje ontrafelen. Nadat een muur opgehaald wordt, zien we Brünnhilde en Siegfried aan een tafeltje zitten voor een geschilderd Rijn-landschap, alsof ze op een theaterpodium zitten. Het vuur rond de rots lijkt wel het voetlicht... een knipoog naar vooroorlogse Ring-ensceneringen ?

De Gibichungen wonen in de grote hal van de doos, en zijn gekleed in hedendaagse kostuums. Gutrune trekt haar mooiste jurk aan om Siegfried te ontvangen, waarna Siegfried vestimentair herstijld wordt om in de familie te passen en om in deze "vermomming" Brünnhilde te gaan veroveren. Ze volgt hem met haar slip op de enkels. Siegfried en Gutrune, allebei met een keukenschort om, verwelkomen Brünnhilde met een cake.

De sinistere Hagen-Alberich-scène is goed gedaan met een dwerg-Alberich (met schoenen aan zijn knieën en een lang spookachtig kleed), die Hagen vanalles influistert. Hagen gebruikt trouwens maar zelden een speer, enkel om de eed van Brünnhilde en Siegfried te registreren. Hij zal later Siegfried doden met diens eigen zwaard.

Voor de scène met de Rijndochters zijn we weer in het kleine theatertje. De achterwand is nu vervangen door een scherm waarop een kabbelende rivier geprojecteerd wordt. De Siegfried-beer is ook weer van de partij. Terwijl de Rijndochters zich even verkleden als Nornen - "Behalt' ihn, Held, und wahr' ihn wohl, bis du das Unheil errätst" - probeert de beer de aandacht te trekken met het truitje dat de Nornen in het begin ontrafeld hebben: "Ihn flochten nächtlich webende Nornen in des Urgesetzes Seil".

In de slotscène gaat na Hagens "Her den Ring!" het licht aan in de zaal en wordt meer naar het publiek gezongen. Brünnhilde stuur iedereen weg, ook de dode Siegfried en Gunther, en zingt haar slotscène als een soort moraal-van-het-verhaal. Als haar laatste woorden weggestorven zijn - "Siegfried, Selig grüsst dich dein Weib" - wordt de volledige proscenium afgesloten met een projectiescherm en begint de aftiteling te lopen: "Sie hat sich auf das Ross geschwungen und hebt es jetzt zum Sprunge. ...". Hagen roept vanop het bovenste balkon nog "Zurück vom Ring!" uit.

Hagen, Alberich (foto © Thomas Jauk)

Heel dat slot lijkt een gemakkelijkheidsoplossing om geen wereldbrand te moeten in beeld brengen, maar vooraf wordt er weer fenomenaal gezongen door Stéphanie Müther. Ik heb nog maar zelden een zo mooi gezongen slotscène gehoord, vol vocale nuances en stralende topnoten. Eerder was ze al liefhebbend en passioneel in de eerste scène met Siegfried. Een top-Brünnhilde !

Daniel Frank is ook weer een uitstekende Siegfried. Hij blijft de rol als een naïef kind benaderen. Voegt grappige momenten toe, bijvoorbeeld in de Rijndochters-scène als hij plots een vierde Rijndochter tegenkomt die vanaf de zijkant zingt omdat ze een handblessure had en zich op scène had laten vervangen door een assistent.

Joachim Goltz was de dag voordien nog Alberich, maar was opgestaan zonder stem en dus hebben ze de Rheingold-Wotan terug opgeroepen om de rol van Gunther te zingen. Het stemtimbre van Michael Kupfer-Radecky is minder geschikt voor Gunther, maar gelukkig was hij beschikbaar om de show te redden. Barbara Senator was een even zwakke Gutrune als Sieglinde. Samuel Youn zong tenslotte een teleurstellende Hagen. Hij heeft een paar goede momenten, maar zijn Wake is niet bijster interessant en het bijeenroepen van zijn mannen is een vocale ramp met veel gebrul.

Met de aftiteling "Als die Götter von den Flammen gänzlich verhüllt sind, fällt der Vorhang." valt ook het doek over deze Ring, die ik als zeer geslaagd durf te omschrijven.

Publicatie: maandag 9 juni 2025 om 09:32
Rubriek: Opera